اگر دانش آموز متوسطه اول و یا دانش آموز پایه دهم هستید و احساس ذوق و شور زیادی نسبت به نجوم در درون خود حس می کنید؟
اگر رویای فیزیک دان شدن را در سر دارید؟
و اگر قصد دارید ادامه زندگی خود را در دنیای فیزیک به سر ببرید، المپیاد نجوم یکی از عرصه هایی است که می توانید خودتان را محک بزنید، تا ببینید چقدر توان قدم گذاشتن در این راه را دارید و آیا واقعا فیزیک مسیر اصلی زندگی دانشگاهی شما خواهد بود؟
البته بزارید همین ابتدای کار یه نکته رو بگم! شما بدون شرکت در المپیاد هم می توانید به تمامی رویاهای خود در دنیای فیزیک و نجوم برسید و المپیاد تنها یکی از دهها راه موجود هست و مسیری با ریسک ها و سختی های زیاد هست.
ابتدا با المپیاد کمی بیشتر آشنا شویم:
تاریخچه المپیاد نجوم و اخترفیزیک، در سال ۱۹۹۶ اولین المپیاد جهانی نجوم، بین دو کشور روسیه و سوئد برگزار شد. پس از دوازده دوره در سال ۲۰۰۷ این المپیاد با تغییرات اساسنامه‌ای المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک نام گرفت که اولین دوره جدید در تایلند، دومین دوره در اندونزی و سومین دوره آن (۲۰۰۹) در ایران برگزار شد. حضور موفق دانش آموزان ایرانی در عرصه رقابت‌های جهانی و همچنین تجربه خوشایند میزبانی المپیاد جهانی فیزیک ۲۰۰۷ در اصفهان، موجب گردید تا در رای گیری هیأت داوران در تایلند، میزبانی سومین المپیاد جهانی و اختر فیزیک ۲۰۰۹ به ایران واگذار شود.
روسیه اولین میزبان این مسابقات بوده و تا کنون در کشورهای روسیه (۶بار)، اوکراین (۳بار)، چین (۲بار)، سوئد، هند، تایلند، اندونزی و ایران (هرکدام ۱بار) برگزار شده است.
نحوه برگزاری مراحل سه‌گانه المپیاد نجوم :
المپیاد نجوم همچون المپیادهای دیگر طی ۳ مرحله توسط باشگاه دانش پژوهان جوان برگزار می شود.
در مرحله اول همه علاقه مندان در سراسر کشور در یک آزمون تستی شامل ۳۵ سوال شرکت می‌کنند. این آزمون معمولا در اواخر بهمن هر سال برگزار و نتیجه آن اواخر اسفند ماه اعلام می‌شود (نمره کف قبولی مرحله اول المپیاد نجوم عموما بین ۱۰% تا ۱۵% است). بعد از این مرحله و پذیرش حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ نفر از پایه دوم و سوم آزمون مرحله دوم برگزار می شود. مرحله دوم المپیاد نجوم حدود ۷۰ روز پس از مرحله اول و در دهه اول اردیبهشت سال بعد برگزار می‌شود. این آزمون به صورت کتبی شامل ۶ تا ۱۰ سوال و به مدت زمان ۲۷۰ دقیقه بر گزار می‌گردد. پیداست که آزمون مرحله دوم آزمون ساده ای نیست و اکثر کسانی هم که المپیاد می‌خوانند در واقع برای عبور از این مرحله تلاش می کنند. بعد از این آزمون حدود ۴۰ نفر از کل کشور پذیرفته شده و در تابستان آن سال به مدت ۲٫۵ ماه در کلاس های فشرده باشگاه دانش پژوهان شرکت می کنند (کف قبولی مرحله دوم بنابر نتایج سالهای گذشته بین ۲۸% تا ۴۰% نمره کل آزمون بوده است).
در مرحله سوم، ۴۰ نفر برگزیده ی مرحله دوم در یک دوره آموزشی در تهران شرکت می کنند و به آنها مباحثی بسیار پیشرفته تر از مباحث قبل تدریس می شود. در پایان دوره‌ی تابستانه از آنها امتحان‌های تئوری و عملی (برخلاف مراحل اول و دوم، در مرحله سوم آزمون عملی رصد سهم عمده ای در نتایج و تعیین رنگ مدال دانش‌آموزان دارد) گرفته خواهد شد و با توجه به نتایج به دست آمده به ۱۰ نفر اول مدال طلا و مابقی مدال نقره و برنز اهدا می‌شود. در صورتی که نمرات دانش پژوهی بسیار پایین باشد به ایشان مدالی تعلق نخواهد گرفت و با اهدای یک دیپلم افتخار از وی قدردانی به عمل می‌آید.
شرکت در المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک
پس از اهدای مدال طلا به ۱۰ نفر برتر مرحله‌ی سوم (دوره تابستانه)، این افراد با توجه به برخورداری معافیت از کنکور، به جای شرکت در کلاس های سال دوازدهم (پیش دانشگاهی سابق)، به مدت ۶ ماه و هفته ای ۲ تا ۳ روز در کلاس های آمادگی برای المپیاد جهانی نجوم در باشگاه دانش‌پژوهان شرکت می کنند و پس از آن با توجه به نمرات کسب شده در آزمون‌های تئوری و علمی، ۵ نفر اول در قالب تیم «الف» و ۵ نفر دوم در قالب تیم «ب» به مسابقات جهانی المپیاد نجوم اعزام میشوند.
المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک در هر سال، به مدت ۱۰ روز زیر نظر وزارت مربوطه در کشور میزبان سازماندهی می‌شود. هر کشور می‌تواند یک تیم حداکثر ۵ نفره شامل دانش‌آموزان و دو نفر بزرگسال به عنوان رهبر تیم به مسابقات بفرستد (بعضی کشورها مانند ایران، تیم دومی را تحت عنوان مهمان به مسابقات می‌فرستند). رهبران تیم (تیم لیدرها) می‌توانند سوالات را به زبان مادری دانش‌آموزان ترجمه کنند. تمام هزینه‌های این ۷ نفر در این ده روز، توسط برگزارکنندگان تامین می‌شود و شرکت‌کنندگان تنها هزینه سفر خود را پرداخت می‌کنند.
مباحث اصلی در المپیاد نجوم و اخترفیزیک:
- نجوم کروی :
این قسمت از نجوم به بررسی زمان، موقعیت مکانی و حرکت (طلوع، غروب، گذر و …) ستارگان و سیارات در کرهی آسمان میپردازد. شروع و پیدایش آن بر اساس ابداع مثلث کروی و روابط آن بود که به نقلی به ابوریحان بیرونی می‌رسد.
- مکانیک سماوی :
مکانیک سماوی به مطالعه‌ی نحوه حرکت اجسام آسمانی در مدارهایشان میپردازد. در این علم، نیروهای وارد بر اجرام سماوی بررسی و مدار حرکت آنها تعیین می‌شود (و یا با دانستن مسیر حرکت اجرام، نیروهای وارد بر آنها را شناسایی می‌کنیم). با دانستن معادله مداری هر جسم، می‌توانیم به موقعیت مکانی آن در هر زمان دلخواه پی ببریم. تسلط بر این مبحث به دانش فیزیک مکانیک، مشتق و انتگرال و معادلات دیفرانسیل نیاز دارد.
- اخترفیزیک :
در این قسمت به مطالعه ستاره‌ها و هر آنچه که در ظاهر آنها نمایان است می‌پردازیم. معمولا بررسی مشخصههای ظاهری ستارگان (جرم، دما، قطر، سرعت، درخشندگی و …) در مرحله اول المپیاد و فیزیک درون ستارگان (نحوه تولید انرژی، نحوه برقراری تعادلهای هیدرواستاتیکی و ترمودینامیکی، نحوه انتقال انرژی و …) در مرحله دوم مورد آزمون واقع میشوند.
- کیهانشناسی و دینامیک کهکشانی :
کیهانشناسی علم بررسی عالم در مقیاس‌های بسیار بزرگ است به‌طوری که کوچکترین اجرام مورد بحث در کیهانشناسی، کهکشانها هستند و نه ستارگان و سیارات. به تاثیر کهکشانها بر روی هم یا خوشه‌های کهکشانی و برآیند آنها و همینطور انبساط جهان پرداخته می‌شود. اینکه جهان چه ساختاری دارد، در چه مرحلهای از وضعیت تکاملی خود به سر میبرد و آینده آن چگونه خواهد بود.تسلط بر مبحث کیهانشناسی نیاز به ریاضیات پیشرفته دارد.
- ابزارشناسی و رصد :
همانند سایر علوم که با آزمایش، اطلاعات جمع آوری می‌کنند در نجوم هم آزمایشگاه طبیعی ما کرهی آسمان است و تمام آنچه ما انجام می‌دهیم، مشاهده و ثبت اطلاعات است. شناخت صورت‌های فلکی، موقعیت آنها در آسمان، آشنایی با ابزارهای رصدی (دوچشمی‌ها، تلسکوپ‌ها و CCDها) و نحوه محاسبه‌ی پارامترهای فنی و اپتیکی آنها موضوع پراهمیت دیگری است که شرکت کنندگان در المپیاد نجوم و اخترفیزیک باید با آن آشنا باشند.
مشخص‌کردن برندگان
طبق اساسنامه مسابقات، برندگان مدال طلا، نقره، برنز و دیپلم افتخار بر اساس قاعده زیر تعیین میشوند :
1- میانگین نمرات سه نفر اول به عنوان ملاک در نظر گرفته می‌شود.
۲- کسانی که نمره‌شان بیش از ۹۰٪ میانگین سه نفر اول باشد، مدال طلا دریافت می‌کنند.
۳- کسانی که نمره‌شان بین ۷۸٪ تا ۹۰٪ میانگین سه نفر اول باشد، مدال نقره دریافت می‌کنند.
۴- کسانی که نمره‌شان بین ۶۵٪ تا ۷۸٪ میانگین سه نفر اول باشد، مدال برنز دریافت می‌کنند.
۵- کسانی که نمره‌شان بین ۵۰٪ تا ۶۵٪ میانگین سه نفر اول باشد، دیپلم افتخار دریافت می‌کنند.
۶- باقی افراد، گواهی حضور در مسابقات را دریافت می‌کنند.
۷- کسی که بیشترین نمره را در مسابقات کسب کرده باشد، به عنوان برنده مطلق شناخته می‌شود و جایزه ویژه‌ای دریافت می‌کند.
۸- جایزه‌های دیگری ممکن است به سایر افراد داده شود. (برای مثال، بهترین نمره آزمون تئوری، تحلیل داده، رصد، خلاقانه‌ترین راه حل و…)
فرصت 30 روزه را از دست ندهید !
تاریخ برگزاری آزمون 11 تا 19 مرداد سال 1398 است و تمامی داوطلبان هنوز فرصت دارند تا خود را به آزمون برسانند , جمع بندی کنند و منابع هنوز خوانده نشده را مطالعه و یا منابع قبلی را مرور کنند . اما چنانچه دچار استرس جمع بندی شده اید و یا نمیدانید دقیقا چه باید کرد – با ما همراه باشید …
در اين مدرسه تابستاني فيزيک و نجوم سعي شده است طيف وسيعي از مخاطبين مد نظر باشند از دانش آموزان دبيرستاني
گرفته تا دانشجويان کارشناسي و کارشناسي ارشد.
در دوره آمادگي المپياد دانش آموزي،با کمک گرفتن از اساتيد گروه فيزيک که سابقه ي چندين ساله در تدريس المپياد در
مدارس استعداد هاي درخشان دارند و همچنين بهره گيري از امکانات امکانات دانشکه علوم در طول چهار هفته تلاش مي
شود سر فصل هاي مورد نياز براي شرکت در آزمون المپياد با دانش آموزان کار شود. در طول مدت چهار هفته دانش آموزان
در روزهاي زوج هر روز در دو نوبت صبح و عصر در کلاس ها شرکت مي کنند. نوبت صبح شامل دو جلسه کلاس آموزشي بوده
پس از زمان استراحت ، نهار و نماز دانش آموزان در يک جلسه رفع اشکال گروهي و سپس در يک نوبت کلاس عصر شرکت
مي کنند.
- پیشنیازها :
الف : ریاضیات دوره دبیرستان
ب : فیزیک دوره دبیرستان
- سرفصل :
الف : اجرام سماوی و مکانیک سماوی
ب : تلسکوپ ها و رصد آسمان
ج : مقدمات اختر فیزیک و سیستم های مختصات نجومی
- منابع و مراجع :
الف : مبانی فیزیک هالیدی جلد یک و دو سه
ب : ریاضیات مقدماتی توماس
ج : مکانیک کلاسیک آریا
د : معدلات دیفرانسیل
لینک مرتبط :
جستجو آموزشگاه یا باشگاه در
نیکارو
درخواست کلاس در نیکارو
