پرسشنامه هوش ریون

تست هوش ریون یا آزمون ماتریس های پیش رونده ریون مجموعه تست های غیر کلامی هستند که معمولا در زمینه آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند. این آزمون ارزیابی شناختی که برای سنجش و اندازه گیری استدلال انتزاعی هست به تست هوش تصویری هم شهرت دارد. در این مطلب قصد داریم به شما بگوییم تست هوش ریون چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

تاریخچه تست هوش ریون

نسخه اولیه تست هوش ریون توسط جان سی ریون در سال ۱۹۳۸ ساخته شد. طراحی این تست روان‌سنجی برای ارزیابی افسران نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بود، اما بعد مشخص شد که به‌طورکلی، برای ارزیابی هوش، مستقل از دانش کسب‌شده نیز مفید و معتبر است. 

ریون این آزمون را بر پایه دو عامل عناصر g اسپیرمن یا هوش عمومی اسپیرمن، یعنی استقرا و بهره هوش طبیعی طراحی کرد و نتایج این تست را می توان تخمین خوبی برای برآورد جنبه های غیر کلامی از هوش سیال دانست. هوش سیال یکی از ابعاد هوش عمومی می‌باشد که از مواردی مانند حل مسئله، استدلال قیاسی، رمز گشایی و استدلال استقرایی تشکیل شده است.

معرفی تست هوش ریون

آزمون ریون (Raven's Progressive Matrices) یک آزمون استاندارد و معتبر است که به‌منظور سنجش هوش غیرکلامی و توانایی‌های منطقی افراد طراحی شده است. این آزمون معمولاً برای ارزیابی قابلیت‌های شناختی و توانایی حل مسئله به کار می‌رود و به ویژه در زمینه‌های آموزشی و استخدامی استفاده می‌شود. شاید خیلی از شما این تست را در مدرسه گذرانده باشید.  

در این تست مجموعه ای از تصاویر به فرد ارائه می شود که باید جای خالی را با تصاویر پیشنهادی درست پر نماید. در واقع فرد باید رابطه بین تصاویر و گزینه های سوال را به گونه ای الگو یابی کند.

بدین صورت که به فرد تصویری نشان داده می شود که قسمتی از آن حذف شده است و فرد باید بین گزینه ها که در ابتدا ۶ تا گزینه و در سوالات انتهایی ۸ گزینه ای است تصویری را انتخاب کند که شکل را کامل کند.

سوالات به گونه ای طراحی شده است که هر چه پیش می روند سخت تر می شوند. آزمودنی در مدت ۴۰ دقیقه باید به۶۰  سوال پاسخ دهد.

ویژگی‌های اصلی آزمون ریون

• طراحی بصری: آزمون ریون شامل مجموعه‌ای از الگوهای بصری و اشکال هندسی است که به‌طور تدریجی پیچیده‌تر می‌شوند. شرکت‌کنندگان باید الگوهای ناقص را شناسایی و گزینه‌های مناسب را انتخاب کنند.
• بدون نیاز به زبان: یکی از ویژگی‌های مهم این آزمون این است که به مهارت‌های زبانی نیاز ندارد و به همین دلیل می‌تواند برای افرادی با زبان‌های مختلف و همچنین برای کودکانی که هنوز به مهارت‌های زبانی تسلط ندارند، استفاده شود.
• توجه به هوش منطقی: آزمون به سنجش توانایی‌های منطقی و استدلالی می‌پردازد و به‌ویژه توانایی فرد در شناسایی روابط بین الگوها و شکل‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.
• نسخه‌های مختلف: آزمون ریون به چندین نسخه تقسیم می‌شود، از جمله نسخه‌های استاندارد، نسخه‌های کودکان و نسخه‌های ویژه برای بزرگسالان. هر نسخه به‌گونه‌ای طراحی شده است که متناسب با سن و گروه هدف باشد.
• استفاده‌های متنوع: این آزمون در زمینه‌های مختلفی مانند تحقیقات روان‌شناسی، مشاوره شغلی، و ارزیابی‌های آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• تفسیر نتایج: نتایج آزمون به‌صورت نمرات کلی و نمرات تفکیکی برای هر بخش ارائه می‌شود که می‌تواند به شناخت بهتر توانایی‌های شناختی فرد کمک کند.

انواع تست هوش ریون

در حال حاضر سه تست هوش ریون موجود است:

• تست هوش ریون استاندارد (S.P.M):

این نوع آزمون، اصلی ترین حالت تست هوش ریون است و همان تستی است که در سال ۱۹۳۸ منتشر شد.

دفترچه سوال این نسخه شامل پنج مجموعه (A-E) است که هرکدام 12 آیتم دارند (برای مثال A1 تا A12) و این آیتم ها به تدریج دشوارتر می شوند که به توانایی شناختی بیشتری برای رمزگشایی یا تحلیل اطلاعات نیاز دارند. همه آیتم ها با رنگ مشکی و با پس زمینه سفید مشخص شده اند.

• تست هوش ریون کودکان (C.P.M):

آزمون ماتریس پیش رونده رنگی ریون برای کودکان 5 تا 11 سال قابل اجرا می باشد. . همچنین از این نسخه برای افرادی با توانایی عمومی پایین تر مانند سالمندان و افراد دارای اختلال ذهنی و جسمی نیز استفاده می‌شود. این نسخه از هوش ریون شامل دو مجموعه مجموعه های A و B از ماتریس های استاندارد است.

اکثر موارد بر روی یک پس زمینه رنگی ارائه شده اند تا  به لحاظ بصری برای شرکت کنندگان جذاب تر باشد. با این حال، موارد کمی در مجموعه B وجود دارد که به صورت سیاه و سفید ارائه می شوند. به این ترتیب، اگر موضوعی بیش از انتظارات آزمایشگر باشد، به مجموعه های C ،D و E از ماتریس های استاندارد رجوع می کند.

• تست هوش ریون پیشرفته (A.P.M):

فرم پیشرفته ماتریس ها شامل ۴۸ سوال است که به صورت یک مجموعه ۱۲ تایی (مجموعه اول) و ۳۶ تایی (مجموعه دوم) ارائه می شود.

در این مدل نیز همانند ماتریس های پیشرفته استاندارد سوالات به صورت سیاه و سفید بر روی زمینه سفید ارائه می شوند، و با پیشرفت در هر مجموعه پاسخدهی سخت تر می گردد. این آزمون برای بزرگسالان و نوجوانان دارای هوش متوسط به بالا مناسب است.

نمره گذاری و تفسیر تست هوش ریون

افراد با شرکت در تست هوش ریون یک نمره خام کسب می کنند. این نمره خام عددی بین صفر تا ۶۰ است. در واقع فرد به تعداد سوالاتی که به آنها جواب درست می دهد یک امتیاز می گیرد. مثلا فردی که از ۶۰ سوال به ۴۰ سوال آن پاسخ درست می دهد. نمره خام فرد ۴۰ می شود.

سپس آزمون گیرنده این عدد را باید در جدول سن پیدا کند؛ یعنی سن فرد مشخص می کند که این فرد چه بهره هوشی دارد. پس با مشخص شدن نمره خام و به تبع آن بر اساس سن نمره نهایی نرمال شده بدست می‌ آید.

هنگامی که نمره نهایی و یا به عبارتی معدل هوش هر فرد مشخص شد، رتبه بندی بهره هوشی انجام می شود.

به طور کلی بهره هوشی افراد در 7 طبقه تقسیم می شود. بر اساس امتیاز یا بهره هوشی یا همان IQ که بدست می آید که فرد در یکی از طبقات نابغه، بسیار ممتاز، ممتاز، متوسط، پایین تر از متوسط، عقب مانده مرزی و عقب مانده قرار می گیرد. هر کدام از این طبقات ، بر اساس امتیازات بازه ی زیر بدست می آید.

 نابغه =  IQ بالای 149 که شامل یک درصد جمعیت کلی است.

بسیار ممتاز = IQ بین 125 تا 148 که شامل 6/5 درصد جمعیت کلی چنین بهره هوشی دارند.

ممتاز=  IQ بین 113 تا 124 که شامل 16 درصد جمعیت کلی چنین بهره هوشی دارند.

متوسط =  IQ بین 89 تا 112 که شامل 54 درصد جمعیت کلی چنین بهره هوشی دارند.

پایین تر از متوسط = IQ بین 77 تا 88 که 16 درصد جمعیت کلی چنین بهره هوشی دارند.

عقب مانده مرزی = IQ بین 65 تا 76 که 5/5 درصد جمعیت کلی چنین بهره هوشی دارند.

عقب ذهنی = IQ کمتر از 64 که 1/2 درصد جمعیت کلی چنین بهره هوشی دارند.

جدول شماره 1: طبقه بندی افراد از لحاظ بهره هوشی

کاربردهای تست هوش ریون

• حوزه آموزش:

تست هوش ریون سابقه طولانی در کاربرد و استفاده در حوزه آموزشی دارند. از نظر زبانی و قومی نمرات نسبتاً بی تأثیر است و می تواند به عنوان یک پیش بینی کننده خوب موفقیت در یک زمینه آموزشی برای کودکان و نوجوانان استفاده شود. امروزه از این تست در آزمون های ورودی به مدارس تیز هوشان استفاده می‌شود.

• حوزه  بالینی:

 قابلیت اطمینان اقدامات و عدم سو گیری آنها را به ابزاری ایده آل در ارزیابی عصب روانشناختی، کار با افراد مسن و بسیاری از گروه های بالینی تبدیل می کند که نیازهای خاص آنها خواسته های آزمایش شناختی سنتی را غیر واقعی می کند.

• حوزه تحقیقات و پژوهش:

سالهاست که تست هوش ریون در مطالعات تحقیقاتی متعددی کاربرد گسترده ای پیدا کرده اند. پیشینه تئوریک قوی این تست، تعداد استناد به مدت طولانی و کاربرد آنها در گروه های مختلف زبانی، قومی و فرهنگی، آن ها را به ابزاری ایده آل برای تحقیقاتی که نیاز به اندازه گیری توانایی های شناختی در طیف وسیعی از حوزه های آموزشی و بالینی دارند، تبدیل کرده است.

هنگام اجرای تست هوش ریون به چه نکاتی باید توجه کرد؟

• کنترل استرس: سعی کنید هنگام انجام تست استرس نداشته باشید، چرا که بر عملکرد ذهنی شما تاثیر منفی دارد.
• تمرین قبلی: مثل هر تست هوش دیگری انجام دادن تست در گذشته یا انجام تست هوش های مشابه بر نمرات آزمون اثر دارد.
• تمرین تمرکز و توجه: سعی کنید دقت و توجه خود را در طول انجام آزمون حفظ کنید. قبل از شروع تست عوامل حواس پرتی را از خود دور کنید.
• مدیریت زمان: تست هوش ریون یک تست وابسته به زمان هست. هنگام انجام تست این موضوع را مد نظر قرار دهید تا زمان را از دست ندهید. البته مراقب باشید که با عجله زیاد نمرات آزمون شما کم نشود. زمان لازم برای تست های اول به دلیل سادگی کمتر از زمان لازم برای تست های انتهایی است.
• بررسی همه گزینه ها: تست هوش ریون ۶ تا ۸ گزینه دارد که باید همه آن ها را دقیق وارسی کنید. نباید به محض اینکه یک گزینه به نظر شما درست بود بررسی بقیه گزینه ها را رها کنید.