آزمون سنجش ارزش های شغلی یا ارزش های حرفه ای (Work Values) آن دسته از ارزش ها و نیازهای کاری کارکنان را اندازه گیری و ارزیابی می کند که می‌توانند با اشتغال فرد در یک شغل موجب رضایت او گردند و به آنها الگوهای محرک شغلی (Occupational Reinforcer Patterns) می‌گویند.
استفاده از ارزش های شغلی برای توصیف مشاغل، یک روش علمی است که در مدل طبقه بندی مشاغل O*NET مورد استفاده قرار گرفته و مبتنی بر نظریه سازگاری شغلی مینه سوتا می باشد.
تعریف ارزش شغلی در پرسشنامه ارزش های شغلی
پیش از آنکه به تعریف ارزش‌های شغلی و اهمیت آنها در آزمون سنجش ارزش های شغلی بپردازیم، باید به طور کلی درباره‌ی کلمه‌ی ارزش صحبت کنیم. ارزشها آن دسته از عقاید و باورهایی هستند که برای افراد مهم‌اند و فعالیت‌های آنها را هدایت می‌کنند. برای مثال ممکن است شما به صداقت، از خود گذشتگی برای کمک به دیگران و استقلال معتقد باشید.
ارزش‌های شغلی نیز آن دسته از قواعد و اصول اخلاقی هستند که در شغل و کارتان لحاظ می‌کنید و برایتان مهم هستند. این ارزشها چنان بخش با اهمیتی از وجود شما هستند که اگر در هنگام انتخاب شغل، آنها را در نظر نگیرید شانس کمی برای برخورداری از رضایت شغلی و در مرتبه ای بالاتر سازگاری شغلی خواهید داشت
نظریه سازگاری شغلی مینه سوتا چیست؟
نظریه سازگاری شغلی مینه‌سوتا (The Minnesota Theory of Work Adjustment) که به اختصار آن را TWAمی نامند، رابطه فرد با محیط کاری‌اش را بررسی می کند. این نظریه تعاریفی مشخص از سازگاری شغلی برای کارکنان وکارفرما ارائه می دهد که باعث توسعه مهارت‌های فردی کارکنان و به تبع آن افزایش بهره‌وری سازمان می‌شود.
سازگاری شغلی در نظریه مینه سوتا
در این نظریه، سازگاری شغلی به معنی روندی پویا و پیوسته است که از طریق آن فرد درصدد کسب و یا حفظ تطابق خود با محیط کاری اش است. . این نظریه تاکید دارد که کار بیش از شیوه‌های وظیفه محور گام به گام است. کار شامل واکنش انسانی و منابع رضایت، نارضایتی، پاداش‌ها، استرس و بسیاری تقویت‌های روانی دیگر می‌باشد.
فرضیه اساسی نظریه سازگاری شغلی این است که افراد در جستجوی پیشرفت و نگهداری یک رابطه مثبت با محیط کاری خود هستند. بر طبق این نظریه افراد نیازهای خود را به محیط کاری می‌آورند و محیط کار نیازهای افراد را ایجاد می‌کند.
در این تعریف سازگاری شغلی به‌عنوان یک هدف نهایی و پویا در توانمندسازی کارکنان مطرح می‌شود که این سازگاری شغلی طی دو فرآیند “رضایت‌مندی” و “رضایت‌بخشی” به دست می‌آید.
رضایت‌مندی یا Satisfaction به معنی مطابقت ارزشها و نیازمندی‌های شخص با مزایا و پاداش‌های محیط کاری خودش است. (در واقع آنچه شخص از محیط کاری می خواهد)
رضایت‌بخشی یا Satisfactoriness به معنی مطابقت توانایی‌های فرد با انجام وظایف محوله یا ملزومات و خواسته‌های محیط کار است. (آنچه محیط کاری و کارفرما از شخص می خواهند)
به بیانی دیگر می‌توان گفت که سازگاری شغلی برآوردی از میزان تطابق ملزومات کاری و نیازمندی‌های شخصی است.
سازگاری شغلی = رضایت‌مندی + رضایت‌بخشی
نظریه مینه سوتا عواملی همچون سازگاری شغلی و شخصیت حرفه‌ای را تبیین کرده است و تمامی این تعاریف را در رفع ناهماهنگی‌ها و تعارضات شغلی در محیط کار جمع و به صورت نتیجه‌گیری کارآمد ارائه داده است.
آزمون سنجش ارزش های شغلی (حرفه ای)
در این قسمت ارزش های حرفه ای ارزیابی شده در آزمون سنجش ارزش های شغلی ، توصیف و محرک های مورد سنجش برای آن ها را با هم مرور خواهیم کرد.
1- گرایش به نتیجه (Achievement)
گرایش به نتیجه یکی از مهم ترین ارزش هایی است که در آزمون سنجش ارزش های شغلی ارزیابی می شود. مشاغلی این ارزش شغلی را برای فرد برآورده می‌کنند که نتیجه محور هستند. این مشاغل کارکنان را قادر می‌سازند تا از بالاترین توانایی‌های خود در کار استفاده کنند و از این طریق به احساس کمال دست یابند.
نیازهای مربوطه برای این ارزش شغلی عبارت‌اند از استفاده از قابلیت‌ها و توانایی‌ها و دستیابی به نتیجه.
محرک های مورد سنجش:
- استفاده از توانایی‌ها ( Ability Utilizatio) :امکان استفاده از توانایی‌های فردی در انجام وظایف شغلی
- دستاورد ( Achievement): برخورداری از احساس دستیابی به نتیجه در انجام کارها
2- برخورداری از حمایت (Support)| تست ارزش های شغلی
یکی دیگر از ارزش های سنجیده شده در آزمون سنجش ارزش های شغلی، برخورداری از حمایت است. مشاغلی این ارزش شغلی را برای فرد برآورده می‌کنند که در آنها حمایت مدیریت سازمان از کارکنان مشهود باشد.
نیازهای مربوط به این ارزش کاری شامل سیاست‌های شرکت/سازمان، نظارت بر روابط انسانی و نظارت بر امور فنی است.
محرک های مورد سنجش:
- سیاست‌ها و روش‌های سازمان Company Policies and Practices: رفتار منصفانه با کارکنان در محیط سازمان/شرکت
- نظارت فنی (Supervision, Technical) : برخورداری از آموزش توسط سرپرست/مدیر
- نظارت مدیریتی (Supervision, Human Relations) : برخورداری از حمایت و مدیریت یک سرپرست/ناظر
این مطلب را هم از دست ندهید:
3- شرایط خوب کاری Working Conditions
شرایط خوب کاری هم از ارزش هایی است که توسط آزمون ارزش های شغلی (حرفه ای) ارزیابی می شود. مشاغلی این ارزش کاری را برای فرد برآورده می‌کنند که امنیت شغلی و شرایط کاری خوبی ارائه می‌دهند. الزامات برآورده سازی این ارزش کاری شامل فعالیت، جبران خدمت (درآمد)، استقلال، امنیت، تنوع و شرایط کاری است.
محرک های مورد سنجش:
- فعالیت (Activity) : میزان فعالیت های شغلی و کاری فعالیت
- شرایط کاری (Working Conditions) : مناسب بودن شرایط کاری
- استقلال (Independence) : توانایی انجام مستقل کارها
- تنوع (Variety): تنوع در فعالیت‌های روزانه
- امنیت شغلی (Security) : برخورداری از ثبات و پایداری شغلی
- درآمد (Compensation) : سطح درآمد بالاتر نسبت به سایر مشاغل
4- اعتبار شغلی (Recognition)
اعتبار شغلی یکی از ارزش های کاری مهم برای همه افراد است که در آزمون سنجش ارزش های شغلی (حرفه ای) بررسی شده است. مشاغلی که این ارزش کاری را برای فرد برآورده می‌کنند، امکان پیشرفت و پتانسیل دستیابی به سطوح مدیریت ارشد و رهبری سازمانی را در بر دارند و اغلب جزو مشاغل دارای اعتبار و پرستیژ بالا محسوب می‌گردند.
نیازهای این ارزش کاری توان پیشرفت، اقتدار، به رسمیت شناخته شدن و اجتماعی بودن است.
محرک های مورد سنجش:
- پیشرفت (Advancement) : فرصت رشد و پیشرفت برای کارکنان در شغل
- اعتبار و منزلت (Recognition) : دیده شدن و قدردانی از فعالیت و زحمات
- اقتدار (Authority) : قابلیت مدیریت و نظارت بر سایرین
- جایگاه اجتماعی (Social Status) : برخورداری از منزلت اجتماعی به واسطه شغل
5- استقلال در کار (Independence)
یکی دیگر از ارزش هایی که در آزمون سنجش ارزش های کاری به آن می پردازیم استقلال در کار است. مشاغلی که این ارزش کاری را برای فرد برآورده می‌کنند به کارکنان اجازه می‌دهند مستقلاً به انجام کار و تصمیم‌گیری بپردازند.
این ارزش کاری نیاز به خلاقیت، مسئولیت‌پذیری و استقلال دارد.
محرک های مورد سنجش:
خودمختاری (Autonomy) : برخورداری از خودمختاری کافی در برنامه‌ریزی انجام وظایف
مسئولیت‌پذیری (Responsibility) : قدرت تصمیم گیری مستقل در انجام وظایف
خلاقیت (Creativity): امکان استفاده و ارائه آزادانه ایده‌های فردی برای انجام وظایف شغلی
6- ارتباطات گسترده (Relationships) | آزمون سنجش ارزش های شغلی
آخرین مورد از ارزش های کاری که در آزمون سنجش ارزش های شغلی مطرح می شود ارتباطات گسترده است. مشاغلی که این ارزش کاری را برای فرد برآورده می‌کنند، امکان ارائه خدمت به دیگران و کار با همکاران در محیطی غیر رقابتی و دوستانه را برای فرد فراهم می‌کند.
نیازهای مربوط به این ارزش کاری شامل همکاری با همکاران، ارزش‌های اخلاقی و ارائه خدمات اجتماعی است.
محرک های مورد سنجش:
- همکاران (Co-workers) : امکان همکاری آسان با سایر همکاران در محیط کار
- ارزش‌های اخلاقی (Moral Values) : تحت فشار قرار نداشتن برای انجام کارهای که برخلاف اصول اخلاقی فرد است
- نوع‌دوستی (Social Service) : خدمت‌رسانی به مردم در حین انجام وظیفه
سبک های سازگاری شغلی
پس از پایان بررسی ارزش های مطرح شده در آزمون سنجش ارزش های شغلی می خواهیم به بررسی سبک های مختلف سازگاری شغلی در افراد بپردازیم.
هنگامی‌که بین نیازها و ارزش‌های شخص، با مزایا و پاداش‌های محیط کار، عدم تعادل و هماهنگی وجود داشته باشد، فرد ممکن است به کمک سبک‌های سازگاری شغلی زیر در جهت تعامل و افزایش سازگاری شغلی و تطابق خود بکوشد:
- انعطاف‌پذیری : نشان‌دهنده توانایی تحمل و کنترل ناهماهنگی‌های پیش‌آمده در محیط کار، با هدف انجام ندادن هیچ اقدام عملی سازگارکننده‌ای است.
- پاسخ فعال (کنشی) : نشان‌دهنده تلاش فرد برای ایجاد تغییر در محیط با هدف رسیدن به سازگاری شغلی است.
- پاسخ منفعل ( واکنشی ) نشان‌دهنده تلاش فرد برای ایجاد تغییر در خودش با هدف رسیدن به سازگاری شغلی است.
- استقامت و پایداری : نشان‌دهنده مدت زمانی است که فرد می‌تواند ناهماهنگی را تحمل کند.
اهمیت سبک های سازگاری شغلی در افراد
کارکنان به‌طورکلی به سوی سازگاری پیش می‌روند و آگاهی از سبک سازگاری که در رفتار خود استفاده می‌کنند به ما در مشاوره شغلی کمک فراوانی می‌کند. زیرا با توجه به سبک سازگاری و در نظر گرفتن پروفایل رفتاری یک شخص می‌توان به مقدار رضایت‌مندی و رضایت‌بخشی او پی برد و از این طریق سازگاری و تطابق کارکنان را به کمک خودشان افزایش داد.
لینک مرتبط:
جستجو آموزشگاه یا باشگاه در
نیکارو
درخواست کلاس در نیکارو
سلام جایی هست که بتونم آزمون این مطلبی که شرح دادید رو بدم
سلام فؤاد عزیز. در صورت تمایل میتونین از خدمات استعدادسنجی نیکارو استفاده کنین. برای اطلاعات بیشتر با شماره 051 – 91090439 در ارتباط باشید.
نیکارو؛ در جریانِ یادگیری…
مطلب خوبی بود