شیوه‌های رفتاری انسان‌ها در موقعیت‌های مختلف از طریق آزمون‌های روانی فرافکن و با توجه به مشاهدات و ادراکات شخص مورد بررسی قرار می‌گیرند. یکی از آزمون‌های فراگیر روان‌شناختی، آزمون رورشاخ است که برای افشای تراوشات ذهنی افراد، از جمله افکار، انگیزه‌ها و خواسته‌های ناخودآگاه آن‌ها استفاده می‌شود. در این مقاله، قصد داریم اطلاعات جامع و مفیدی درباره ویژگی‌ها و روش‌های تفسیر این نوع آزمون‌های روانی را با شما خوانندگان عزیز به اشتراک بگذاریم؛ تا پایان این متن همراه ما باشید.
فهرست مطالب
آزمون رورشاخ چیست؟
آزمون رورشاخ (Rorschach test) یک ابزار معتبر در حوزه مباحث روان‌سنجی علم روانشناسی است که به عنوان تست لکه جوهر رورشاخ نیز شناخته می‌شود. این آزمون ویژگی‌های شخصیتی و عملکردهای عاطفی انسان را بر اساس درک تصاویر مبهم حاوی لکه جوهر، مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
سؤالات آزمون فرافکن رورشاخ بر پایه ۱۰ تصویر متقارن و مبهم از لکه‌های جوهر طراحی شده‌اند. پس از مشاهده اشکال چاپ شده بر روی کارت‌های جداگانه، آزمون‌دهنده باید برداشت خود را به آزمون‌گیرنده انتقال دهد. همچنین، در این مدل از آزمون‌های روانشناسی، از الگوریتم‌های پیچیده برای توصیف و تفسیر مشاهدات آزمودنی استفاده شده است که این الگوریتم‌ها به تشخیص اختلالات ذهنی پنهان کمک می‌کنند.
تاریخچه تست روانشناسی رورشاخ
یک روان‌پزشک معروف سوئیسی به نام هرمان رورشاخ، در سال ۱۹۲۱ میلادی موفق شد تا آزمون روانی نوینی را برای ارزیابی شخصیت پیچیده و چندوجهی انسان‌ها ابداع کند. این فرد در دوران کودکی‌اش علاقه زیادی به هنر خلق تصاویر با لکه‌های جوهر یا کلکسوگرافی داشت. از همین رو، ایده اولیه آزمون خود را با الهام از سرگرمی‌های دوران کودکی مانند بازی بلوتو در ذهن پرورش داد. در این بازی، از لکه‌های رنگ برای ساخت شعر و جدول کلمات متقاطع استفاده می‌شد.
از طرف دیگر، برخی معتقدند که این روان‌پزشک سوئیسی از دیدگاه‌های فردی به نام کنراد گرینگ الهام گرفته و از نقاط سیاه به‌عنوان یک ابزار کاربردی در علم روانشناسی برای طراحی آزمون رورشاخ استفاده کرده است. البته هرمان رورشاخ، تنها فرد فعال در این زمینه نبود؛ بلکه قبل از او، افرادی چون آلفرد بینت و زیگموند فروید از نقاشی لکه‌های جوهر در تحقیقاتشان بهره برده و در زمینه تفسیر جوانب پنهان شخصیت اقداماتی انجام داده‌اند.
چگونه آزمون لکه‌های جوهر کشف شد؟
این مدل آزمون‌های فردی فرافکن با هدف سنجش اسکیزوفرنی، توسط هرمان رورشاخ مورد توجه قرار گرفت. پس از انجام آزمایش بر روی ۴۰۰ بیمار مبتلا به توهمات ذهنی (۳۰۰ بیمار روانی و ۱۰۰ نفر از اعضای گروه کنترل) و مشاهده واکنش‌های غیرمنتظره هر یک از آن‌ها به بازی بلوتو، رورشاخ متوجه این قضیه شد که جنبه‌های پنهان شخصیت انسان را می‌توان با استفاده از آزمایش لکه جوهر مورد ارزیابی قرار داد. او با چکاندن قطره جوهر بر روی سطح تکه‌هایی از کاغذ و سپس تا کردن آن‌ها، سعی داشت اشکال متقارن و مبهمی را به وجود آورد.
در نهایت، تنها ۱۰ تصویر مبهم و متقارن بر اثر پخش لکه‌های جوهر سیاه و رنگی، در آزمون رورشاخ مورد استفاده قرار گرفت. از دیدگاه این روان‌پزشک سوئیسی، تحمل فشار روانی ناشی از درک عمیق لکه‌ها و چگونگی ادغام آن‌ها در ذهن آزمون‌دهنده به‌عنوان یک شکل منسجم، نشان‌دهنده یکپارچگی شخصیت و توان مقابله با چالش‌های مختلف است. فاقد مفهوم بودن لکه‌های جوهر و فرافکنی افکار و احساسات در اثر مشاهده هر تصویر، از مهم‌ترین دلایلی است که برای طراحی تست رورشاخ می‌توان ذکر کرد.
رویکردهای تست لکه جوهر
پس از مرگ هرمان رورشاخ، شاگردان و طرفداران او، اعم از کلوپ فر، بک هرتز، پیوتروسکی، راپاپورت و شافر، با رویکردهایی متفاوت به این آزمون نگاه کردند. این پنج رویکرد، از نظر شیوه نمره‌گذاری و تفسیر نتایج با یکدیگر مغایرت داشتند. روایی و پایایی سیستم اجرایی هر یک از آن‌ها نیز در سال ۱۹۶۸ میلادی، توسط بنیاد تحقیقات رورشاخ مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیقات حاکی از تفاوت در نحوه اجرا و کدهای تعیین ویژگی، نابسنده بودن معیارها و فقدان داده‌های هنجاری گسترده برای مقایسه عمومی بود. با توجه به زیر سؤال رفتن ارزش‌ها و ناکافی بودن آن‌ها، از آزمون رورشاخ نمی‌توان به‌عنوان یک منبع موثق و قابل اعتماد برای درمان اختلالات روانی و عاطفی استفاده کرد.
در همین راستا، جان اکسنر جونیور (۱۹۷۲) با تلفیق و ادغام پنج رویکرد یاد شده، یکی از معتبرترین سیستم‌های جامع امتیازدهی و تفسیر نتایج آزمون رورشاخ را تدوین کرد. این سیستم جامع مقایسه‌ای، به‌جای قضاوت آزمونگر، از طریق آمار پارامتریک، پاسخ‌ها را در سطح اعداد بررسی می‌کند. با توجه به عدم تأیید روایی و پایایی برخی کدها در این سیستم، افرادی به نام میر، ویگلیون و میهورا در سال ۲۰۱۱، نظام جدیدی را بر پایه نظام جامع اکسنر ارائه دادند که در آن علاوه بر اثبات روایی و پایایی کدها، محدودیت‌های تعداد پاسخ‌های آزمون‌دهنده نیز در نظر گرفته شده است.
اهمیت و فواید آزمون رورشاخ
آزمون رورشاخ در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ میلادی از محبوب‌ترین ابزارهای روانشناسی بالینی به‌حساب می‌آمد. این نوع آزمون‌های روانشناسی در دهه ۱۹۶۰ میلادی نیز، از قابلیت‌های منحصر به‌فردی برای شناسایی مجرمان برخوردار بود. بر اساس بررسی‌های انجام گرفته، آزمون فرافکن رورشاخ در قرن بیست میلادی به‌عنوان یک منبع معتبر شناخته می‌شد. این منبع جهت سنجش ویژگی‌های شخصیتی و عملکردی انسان‌ها مورد استناد بود؛ البته به دلیل تعارض با برخی مباحث روانشناسی، نقدهایی نیز به آن وارد است.
همان‌طور که در قسمت قبل اشاره شد، لکه‌های به‌ظاهر بی‌معنی تست رورشاخ به‌عنوان یک محرک بیرونی باعث ایجاد پاسخ‌های معنادار بر اساس انگیزه‌ها یا نیازهای شخص می‌شود. این کار عمدتاً با هدف کشف جنبه‌های پنهان شخصیت و بررسی انگیزه‌ها، تمایلات و حالات عاطفی انسان در شرایط مختلف انجام می‌شود.
به اعتقاد ربر (۱۹۸۵)، نتایج آزمون رورشاخ می‌تواند به‌عنوان یک ابزار تشخیصی وابسته به شرایط محیط قابل درک باشد؛ به‌طوری‌که با حضور در یک محیط، احساس همدلی و یا درک متقابل به فرد دست دهد. لکه‌های جوهر، یکی از راه برقراری ارتباط بین درمانگر و بیمار است؛ گفتگوهای پرشور و سرزنده در مورد پدیده‌های مشابه همچون طرح و نقش‌های فرش یا کاغذ دیواری و… در جریان این تعامل صورت خواهد گرفت.
ویژگی‌های آزمون لکه جوهر رورشاخ
این مدل آزمون فرافکن ۱۰ کارتی از ویژگی‌های متعددی برای ارزیابی شخصیت افراد بهره‌مند است. ویژگی‌های آزمون رورشاخ عبارت‌اند از:
- تخصیص ۵ کارت رنگی و ۵ کارت سیاه و سفید
عدم برخورداری از ساختاری مشخص و سازماندهی آن توسط شخص آزمون‌دهنده - برملا شدن آمال و آرزوها، تمایلات و نیازهای نهفته در ذهن ناخودآگاه هر شخص بعد از پاسخگویی به سؤالات آزمون
- آزادی بیان در پاسخگویی به سؤالات
- نیاز به متغیرهای بسیار زیاد برای تفسیر ساختار شخصیتی درمان‌جو
- سه‌مرحله‌ای بودن فرایند انجام آن
- اجرای آزمون به صورت فردی بر روی مراجعان
عوامل موثر در تفسیر (Rorschach test)
محتوای پاسخ‌های آزمون‌دهنده و نحوه سازماندهی ادراکات در مواجهه با موقعیت‌های حساس، از جمله عوامل کلیدی در تفسیر نتایج آزمون رورشاخ محسوب می‌شوند. همچنین، از دیگر متغیرهای تأثیرگذار در این آزمون عبارت‌اند از:
رنگ:
انعکاس رنگ لکه‌های جوهر در هر یک از تصاویر آزمون رورشاخ، اطلاعاتی درباره احساسات و هیجانات عاطفی فرد در مواجهه با موقعیت‌های مختلف ارائه می‌دهد. به بیان دیگر، عامل رنگ نشان‌دهنده اغراق در هیجانات یا حالتی از افسردگی در رفتارهای فرد است. همچنین، تأکید بر زمینه سفید رنگ برای درک عمیق‌تر اشکال، بیانگر ویژگی‌های خاصی از فرد همچون شخصیت ضداجتماعی و غیر فرمان بر اوست.
فرم و ساختار:
تأکید بیش از حد بر شکل و فرم تصاویر حاصل از پخش لکه‌های جوهر، نشان‌دهنده هماهنگی است؛ اما فرم‌های ضعیف با پاسخ‌های غیرمعمول به حالتی از روان‌پریشی در فرد اشاره دارند. پزشکان، هنرمندان و افراد ضد اجتماع به دلیل نگرش و ماهیت شغل خود معمولاً از تصاویر آینه‌ای و قرینه در آزمون رورشاخ یاد می‌کنند.
مدت زمان پاسخگویی:
زمان صرف شده برای پاسخ به هر تصویر در آزمون رورشاخ، نمایانگر احساسات و خصوصیات اخلاقی فرد است. این زمان هر چقدر بیشتر طول بکشد، ممکن است نشانه‌های وسواس و کمال‌گرایی ناشی از شوک مشاهده تصاویر را بتوان در رفتار و اعمال فرد تشخیص داد. سرعت بالا در پاسخگویی، نشان‌دهنده تکانه‌ای عمل نمودن در مواجهه با موقعیت‌های مختلف است.
کاربرد و مزایای تست جوهر رورشاخ
مدت‌هاست که روان‌شناسان بالینی از آزمون رورشاخ به عنوان یک ابزار تشخیصی برای ارزیابی و تفسیر ساختار شخصیتی درمان‌جوها استفاده می‌کنند. این آزمون به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر فریب، مزایای منحصر به فردی دارد و جنبه‌های شخصیتی هر فرد را به صورت فردی مورد ارزیابی قرار می‌دهد. بزرگ‌ترین مزیت تست لکه جوهر رورشاخ، هنگام بررسی شخصیت انفرادی یک انسان مشخص می‌شود. در این شرایط، از راهبردهایی مناسب جهت تصمیم‌گیری در مورد درمان اختلالات روانی شخص استفاده می‌شود.
پاسخ‌های آزمون لکه جوهر رورشاخ حاصل طیف نسبتاً گسترده‌ای از تجربیات شخصی و فرایندهای روانی گذشته است. ارزیابی صحیح این پاسخ‌ها می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات اسکیزوفرنی، دوقطبی بودن، اسکیزو تایپ و … در شخصیت انحصاری هر فرد باشد. در مجموع، مهم‌ترین مزایای آزمون رورشاخ به صورت موارد ذیل مطرح می‌شوند:
- نقش تأثیرگذار نتایج در روان‌درمانی و مشاوره
- دستیابی به اطلاعات کیفی در مورد احساس و عملکرد افراد
- مقاومت بالا در برابر فریب
- ارزیابی فردی و منحصر به فرد جنبه‌های شخصیتی هر فرد
- استفاده از راهبردهای مناسب برای تصمیم‌گیری و درمان اختلالات روانی
- استفاده گسترده از قابلیت‌های آزمون در محیط‌های مختلف از جمله مدارس، بیمارستان‌ها و دادگاه‌ها
- شناسایی اختلالات فکری و روانی
- ارزش بالای آزمون به‌عنوان یک معیار بالینی در تحقیقات اسکیزوفرنی
- و …
محدودیت و معایب آزمون رورشاخ
هرمان رورشاخ با هدف تشخیص اسکیزوفرنی، این ابزار بالینی فرافکن را معرفی کرد. علی‌رغم محبوبیت چشمگیر آزمون رورشاخ در بین روان‌شناسان، انتقادهایی نیز به شیوه اجرا، تفسیر، ارزیابی و نتایج آن وارد است. برخی معتقدند که تست لکه‌های جوهر رورشاخ چیزی غیر از علوم شبه نیست؛ بنابراین، استفاده از آن برای اهداف کلینیکی صحیح به نظر نمی‌رسد. استفاده نامناسب و اعتبار پایین این تست در حوزه ارزیابی شخصیت به معنای عدم تطابق و تأثیرگذاری کافی نسبت به سایر آزمون‌های روانشناسی است. همچنین، درک لکه‌های جوهر توسط فرد هیچ تأثیری در فرایند تشخیص و درمان اختلالات اضطرابی، افسردگی شدید، سلوک، استرس بعد از سانحه، خودشیفتگی و… نخواهد داشت. به طور کلی، برخی از معایب و نقدهای وارد بر آزمون رورشاخ شامل موارد زیر هستند:
- مشخص نبودن مکانیسم و علل پاسخگویی متفاوت افراد با وجود کاربرد نسبتاً گسترده آزمایش ده لکه جوهر
- دشوار بودن فرایند مطالعه و بررسی نتایج آزمون به صورت سیستماتیک برای برخی از محققان
- سردرگمی ناشی از وجود انواع مختلف سیستم‌های امتیازدهی به پاسخ‌ها برای هر نوع لکه
- انتقاد از شیوه اجرا و ارزش تشخیصی نتایج آزمون به دلیل وجود پنج سیستم امتیازدهی متفاوت با مراحل غیراستاندارد
- اعتبار ضعیف تست در شناسایی دقیق اختلالات روان‌شناختی
- قابل اطمینان نبودن نتایج آن به دلیل تفسیر متفاوت متخصصین از پاسخ‌های یک فرد
- تشخیص بیش از حد اختلالات روان‌شناختی در صورت اتکا به سیستم ناقص امتیازدهی اکسنر
نحوه اجرای تست لکه جوهر رورشاخ
تست لکه‌های جوهر رورشاخ به صورت یک فرایند سه‌مرحله‌ای اجرا می‌شود. این نوع آزمون از طریق ده تصویر مختلف، به کنکاش ذهنی فرد و آشکارسازی احساسات او می‌پردازد. در ادامه، با هر یک از مراحل اجرای آزمون رورشاخ بیشتر آشنا خواهید شد:
جدول شماره ۱: مراحل اصلی اجرای آزمون تست لکه‌های جوهر رورشاخ
ردیف | مراحل | توضیحات |
1 | همخوانی آزاد اندیشه‌ها | در این مرحله، برای اطمینان از مناسب‌بودن ابزار، فرد آزمون‌دهنده به فضای آرام دعوت شده و ۱۰ تصویر متقارن از لکه‌های جوهر بر روی کارت‌هایی با پس‌زمینه سفید به او نشان داده می‌شود. آزمون‌دهنده پس از مشاهده هر تصویر، باید آن چیزی را که به ذهنش می‌رسد، بیان کند و سپس این مرحله تکرار می‌شود. |
2 | وارسی پاسخ‌های تثبیت شده و تبدیل آن ها به یک کد یا نماد | در مرحله دوم، آزمون‌دهنده باید دلایل خود را برای پاسخ به هر کارت تصویری با جزئیات کامل بیان کند. پاسخ‌ها ثبت شده و به یک کد یا نماد تبدیل می‌شوند تا عوامل مؤثر در نحوه ادراک فرد و موقعیت تصاویر ذهنی شناسایی شوند، و تمامی حالات فرد نیز در زمان پاسخگویی به سؤالات ضبط می‌شود. |
3 | نمره گذاری و تفسیر نتایج آزمون | در مرحله سوم آزمون رورشاخ، نمره‌دهی به پاسخ‌ها و ارائه تفسیر جامع از ویژگی‌های شخصیتی مثل انگیزه، تمایلات، برداشت‌های شخصی و عاطفی بر اساس محاسبات عددی انجام می‌شود. . |
لازم به ذکر است؛ در نخستین گام فرایند اجرای آزمون رورشاخ باید از اعمال محدودیت یا راهنمایی در پاسخ به سؤال «این چه می‌تواند باشد؟» خودداری کرد. همچنین، افراد برای تفسیر نتایج نیازمند سطح بالایی از دانش و مهارت در این زمینه هستند.
ارزشیابی مشخصات روان‌سنجی تست رورشاخ
ارزیابی مشخصات روان‌سنجی یکی از چالش‌برانگیزترین وظایف در استفاده از آزمون رورشاخ است. در حقیقت، روش ارزیابی داده‌های تجربه در این آزمون با هیچ یک از روش‌های استاندار سنتی همخوانی ندارد و دقت آن پایین است. همچنین، تناقضات و نارسایی‌هایی مانند عدم کنترل دقیق متغیرهای تأثیرگذار (جنس، سن، نژاد، هوش، موقعیت اجتماعی – اقتصادی و …) در برخی از تحقیقات مرتبط با مشخصات روان‌سنجی رورشاخ مشهود است. شیوه امتیازدهی به پاسخ‌ها در این آزمون نیز به عوامل متعددی بستگی داشته و استاندارد مشخصی را نمی‌توان برای آن تعیین کرد. این نقاط ضعف ممکن است باعث گمراهی و عدم اعتماد به نتایج آزمون لکه جوهر رورشاخ شود.
تصاویر آزمون لکه‌های جوهر رورشاخ
همان‌طور که اشاره شد، در این آزمون از ده لکه جوهر سیاه و رنگی برای ایجاد اشکال مبهم و متقارن بر روی تکه‌های کاغذ استفاده شده است. به‌طوری که به‌محض مشاهده تصاویر، ممکن است یک یا چند برداشت مختلف از هر تصویر در ذهن فرد شکل گیرد. در این بخش، تصاویر آزمون رورشاخ به همراه برخی از پاسخ‌های متداول آزمون‌دهندگان به ترتیب ارائه شده‌اند:
- تصویر شماره ۱: ارزیابی سرعت درک و پاسخ به موقعیت‌های جدید (خفاش، پروانه، چوب، درخت بید مجنون و …)
- تصویر شماره ۲: ارزیابی توانایی برقراری ارتباطات و مدیریت احساسات (دو انسان یا دلقک، حیواناتی چهارپا نظیر سگ، پروانه، آلت تناسلی زنانه و …)
- تصویر شماره ۳: ارزیابی سطح تعاملات اجتماعی و گرایش‌های جنسی (دو انسان در حال تعامل با پستان‌هایی برجسته، آلت تناسلی مردانه، پروانه و…)
- تصویر شماره ۴: ارزیابی افکار درونی و نگرش به پدر و مراجع قانونی (پوست حیوان، فرش، چکمه یا پوتین، خرس، گوریل و …)
- تصویر شماره ۵: ارزیابی سطح اضطراب و توانایی استراحت ذهنی (خفاش، پروانه شاخک‌دار، سر کروکدیل، انبردست و ….)
- تصویر شماره ۶: آشکارسازی نگرش ناهشیار فرد به مسائل جنسی (پوست حیوان، فرش، آلت تناسلی مردانه، کشتی یا زیردریایی، کاریکاتور مردی با بینی دراز و …)
- تصویر شماره ۷: سنجش توانایی برقراری ارتباط با مسائل مرتبط با زنان (چهره زنی در لباس کمر باریک، آلت زنانه، جادوگر و …)
- تصویر شماره ۸: سنجش توانایی پردازش موقعیت‌های پیچیده و محرک‌های عاطفی (حیوان چهارپا، سگ، گربه، شیر، خوک، درخت و …)
- تصویر شماره ۹: سنجش توانایی پردازش اطلاعات در نحوه برخورد با اشکال بی ساختار، مبهم، درهم و پراکنده و همچنین تشخیص افراد مبتلا به پارانوئید (آدم، آتش همراه با دود، هیولا یا مردان در حال جنگ، قارچ و …)
- تصویر شماره ۱۰: سنجش توانایی سازماندهی درک مفهوم هر رنگ (خرچنگ، عنکبوت، مار، بیضه و آلت تناسلی مردانه و…)
سیستم نمره‌گذاری آزمون رورشاخ
شیوه امتیازدهی به پاسخ‌های فرد آزمون‌دهنده در خصوص تشخیص و درک تصاویر حاوی لکه جوهر بسیار پیچیده است؛ زیرا در هر یک از رویکردهای کلی این آزمون، این کار با روشی متفاوت انجام می‌گیرد. اکسنر، به عنوان یکی از متداول‌ترین سیستم‌های جامع امتیازدهی و تفسیر یکپارچه نتایج آزمون رورشاخ، به‌منظور رفع پیچیدگی‌های پنج رویکرد قبل در سال ۱۹۶۶ میلادی تدوین شد.
در این سیستم، برای افزایش دقت در نحوه امتیازدهی و تفسیر نتایج از بهترین ویژگی‌های مشترک هر رویکرد استفاده شده است. این ویژگی‌ها، به لحاظ روایی و پایایی، مورد تأیید قرار گرفته‌اند. به طور کلی، در جدیدترین سیستم نظام امتیازدهی به آزمون رورشاخ، برای ارائه تفسیری جامع از متغیرهای شخصیتی مانند انگیزه، تمایلات و برداشت‌های شخصی و عاطفی، ابعاد مطرح شده در جدول زیر بعد از ثبت پاسخ‌ها باید مورد بررسی قرار گیرند:
جدول شماره ۲: عوامل مؤثر در نمره‌گذاری پاسخ‌های تست لکه جوهر رورشاخ
ردیف | ابعاد | توضیحات |
1 | نوع ادراک | سطح، مکان و یا فضای کلی (w) , جزئی (D) و یا سفید (S) از لکه مورد توجه آزمودنی |
2 | ویژگی‌های تعیین‌کننده | خصایص قابل توجه از لکه‌ها همچون حرکت، رنگ، بافت و سایه |
3 | کیفیت شکل | وضوح مطلوب و یا نامطلوب شکل حاصل از پخش لکه |
4 | محتوا یا مضمون | نوع یا مقدار شی خاص قابل درک توسط آزمودنی |
5 | فراوانی وقوع پاسخ‌ها | عمده پاسخ‌های مشابه، متداول و یا ابتکاری مطرح شده توسط آزمودنی |
لازم به ذکر است؛ مفسران ضمن بهره‌مندی از دانش و تجربه بالینی کافی در زمینه تفسیر نتایج آزمون رورشاخ نیازمند آگاهی کامل از شیوه متفاوت نظام نمره‌گذاری نیز هستند. این ابزار بالینی در تشخیص اختلالات و آسیب‌های روانی همچون اسکیزوفرنی کاربرد بسیار داشته و تا کنون ۹ شیوه مختلف از آن برای نمره‌گذاری و تحلیل پاسخ‌های مربوط به لکه جوهر در سراسر دنیا رایج است.
تفسیر کلی از نتایج آزمون رورشاخ
تفسیر این مدل از آزمون‌های فرافکن بسیار دشوار و پیچیده است، و افراد بدون کسب دانش و تجربه کافی در این زمینه نمی‌تواند به‌خوبی از عهده انجام این کار برآیند. همان‌طور که اشاره شد، عوامل متعدد و مختلفی در نحوه امتیازدهی و تفسیر نتایج آزمون رورشاخ دخیل هستند که در طی فرایند آزمون مورد توجه قرار گرفته و لحاظ می‌شوند.
مثال‌هایی مختلف برای تفسیر نتایج آزمون رورشاخ بر اساس سیستم جامع امتیازدهی اکسنر قابل ذکر هستند. با این حال، باید توجه داشت که بر حسب شرایط و پیچیدگی‌های شخصیت هر فرد، ممکن است موارد مطرح شده برای تمام افراد یکسان نباشند. درک کلی از لکه‌های جوهر نشان‌دهنده تلاش فرد برای حفظ یکپارچگی و سازمان‌یافتگی افکار پراکنده‌اش است. بالعکس، تمرکز بر جزئیات تصاویر به وسواس ذهنی و عملکردی فرد برای حل چالش‌های مختلف اشاره دارد. این مسئله ممکن است سرعت پاسخگویی به سؤالات مرتبط با این وسواس را تا حد قابل‌توجهی کاهش دهد. از سوی دیگر، توانایی حل مسائل مختلف و ارتباط با واقعیت‌های جامعه بر اساس میزان فعالیت‌های شناختی و پاسخ‌های کلی (w) هر فرد بررسی می‌شود.
تعداد کمی از پاسخ‌های کلی در آزمون رورشاخ ممکن است نشانه‌هایی از افسردگی، اضطراب و ناسازگاری را منعکس کند. همچنین، پاسخ‌های شایع و متداول بیانگر توجه به جنبه‌های آشکار محیط بوده و موارد غیر معقول تأثیر چندانی بر نحوه ادراک شخص نخواهند داشت. اندازه کوچک حیوانات نیز، در برخی از تصاویر این آزمون بر منفعل بودن فرد تأکید دارد. همچنین، علائم نفرت، خشونت و پرخاشگری در رفتار و عملکرد فرد را می‌توان با مشاهده اشکالی مانند خون، چنگال، دندان، چاقو و … بررسی کرد. چرخاندن دائمی کارت‌ها و تماشای پشت آن‌ها با هدف درک تصویری قابل‌فهم از لکه‌های جوهر، بیانگر بدگمانی و سوءظن نسبت به مسائل پیرامون فرد آزمون‌دهنده است.
جمع‌بندی
امروزه، آزمون رورشاخ به‌عنوان یک شبه علم موازی با دانش فارنولوژی و فرا روانشناسی شناخته می‌شود. با وجود انتقادات فراوان، اهمیت و نقش مؤثر این نوع از آزمون‌های روانشناسی را نمی‌توان در شناسایی اختلالات شخصیتی و ارزیابی‌های روان‌درمانی نادیده گرفت. در این مقاله، تلاش شده است تا مفاهیم دقیقی از ویژگی‌های تست رورشاخ، نحوه امتیازدهی و تفسیر نتایج بر اساس یکی از سیستم‌های جامع آن، یعنی سیستم اکسنر، مورد بررسی قرار گیرد. تفسیر نتایج این آزمون به دلیل پیچیدگی فرایند انجام آن، نیازمند کمک افراد متخصص و آموزش‌دیده در این زمینه است.
جستجو آموزشگاه یا باشگاه در
نیکارو
درخواست کلاس در نیکارو
