عملکرد حسی حرکتی شامل فرآیند دریافت پیام های حسی (ورودی حسی) و تولید پاسخ (خروجی حرکتی) است. ما اطلاعات حسی را از بدن و محیط , از طریق سیستم های حسی خود (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، لامسه، دهلیزی و حس عمقی) دریافت می کنیم. سپس این اطلاعات حسی باید سازماندهی و پردازش شود تا بتواند یک حرکت حرکتی یا پاسخ حرکتی مناسب برای موفقیت در کارهای روزانه در خانه یا مدرسه ایجاد کند. از همین جمله میتوان نتیجه گرفت که چقدر این عملکرد مهم است. با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد آن بدانید.
مرور کلی بر مفهوم عملکرد حسی حرکتی
عملکرد حسی حرکتی پایه و اساس رشد، رشد و یادگیری کودک را در دنیای اطراف فراهم می کند. تحریک حسی، بازخورد و حرکت دست به دست هم می دهند. شما نمی توانید یکی را بدون دیگری داشته باشد. سیستم حرکتی تحریک حسی و بازخورد مغز را به حرکت در می آورد. برای کمک به رفتار و یادگیری تحصیلی، این مهارتها، نیازمند بهبود و توسعه حیاتی است. اغلب اوقات، کودکانی که با مشکلات یادگیری یا رفتاری دست و پنجه نرم می کنند، سیستم های حسی و حرکتی را به اندازه کافی توسعه نمی دهند.
مهارتهای حسی: مهارتهای حسی شامل استفاده از این حسهای بویایی، لامسه، بینایی، شنوایی، تعادل، حس عمقی (آگاهی برای دانستن جایی که بدن شما در فضا است)، دهلیزی (گوش داخلی) و چشایی است. همه این حواس برای عملکرد کلی حسی با هم کار می کنند.
مهارتهای حرکتی: مهارتهای حرکتی شامل هماهنگی دو طرف بدن (هماهنگی دوطرفه)، قدرت و تون عضلانی، مهارتهای حرکتی درشت و ظریف، تعادل و وضعیت دهلیزی، ردیابی و هماهنگی بینایی، ریتم و زمانبندی و تسلط است.
عملکرد حسی حرکتی چیست؟
آیا میدانستید که کودکان وقتی صحبت از یکپارچگی حسی و ادراک میشود، هفت حس دارند ؟
کودکان اطلاعات را از طریق انواع محرک ها از طریق حواس بینایی، صدا، بویایی، چشایی و شنوایی دریافت می کنند. با این حال، دو روش دیگر برای پردازش حواس کودکان وجود دارد: دهلیزی و حس عمقی.
سیستم دهلیزی تعادل و آگاهی فضایی را فراهم می کند، در حالی که سیستم حس عمقی بازخوردی در مورد حرکت و وضعیت بدن ارائه می دهد. به عبارت ساده، آنها حس تعادل و آگاهی بدن کودک شما در رابطه با دنیای فیزیکی او هستند.
رشد حسی و حرکتی فرآیند کسب مهارت برای کنترل حرکات بدن، عضلات و هماهنگی است. بسیاری از کودکان انواع مختلف تحریک را آرامش بخش یا هیجان انگیز می دانند. فرزند شما ممکن است بسته به خلق و خو یا نیازهای خود، فعالیت های حسی آرام بخش یا محرک را بررسی کند.
عملکرد حسی حرکتی چگونه کار می کند؟
توسعه عملکرد حسی حرکتی به ترتیب زیر است:
- قدرت و هماهنگی عضلانی
- ریتم، تعادل و زمان بندی
- مهارت های حرکتی درشت و ظریف
- هماهنگی دوجانبه
- قدرت عضلانی چشم و ردیابی بصری
- تعادل و وضعیت دهلیزی
- رفلکس های اولیه و وضعیتی
شما می توانید بسیاری از اسباب بازی های حسی عالی برای کودکان نوپا و کودکان در هر سنی پیدا کنید، و راه های بی حد و حصری برای ایجاد عماکرد حسی حرکتی برای کودک خود در خانه وجود دارد.
انجام فعالیت های حرکتی در هر کجا
پریدن: کودکان در هر سنی عاشق پریدن هستند و این یک فعالیت عالی برای ایجاد تحریکات دهلیزی و عمقی است. کودک خود را تشویق کنید تا روی سطوح مختلف مانند ترامپولین یا زمین بازی اسفنجی بپرد.
غلت زدن: کودکان نوپا عاشق غلت زدن و خزیدن در تونل های پارچه ای هستند. همچنین، میتوانید کودک خود را در پتوها بغلتانید و باز کنید تا اطلاعات نرم، لمسی و حسی را از طریق بازیهای باز کسب شود.
پیاده روی خرچنگی: این فعالیت برای تقویت قدرت مرکزی عالی است و به کودکان اجازه می دهد سطوح مختلف را لمس کنند.
فعالیت های داخل خانه برای عملکرد حسی حرکتی
پخت: شیرینی پزی یک فعالیت فوق العاده چند حسی است که بو، چشایی، بینایی و حس عمقی را در بر می گیرد و همچنین پایه ای برای مهارت های مهم جدید می گذارد. بچهها دوست دارند در هر جنبهای از جمعآوری و اندازهگیری گرفته تا مخلوط کردن، بو کردن، چشیدن و تبدیل کردن خمیر به توپها درگیر شوند.
خمیر: بازی با خمیر، چه نسخه فروشگاهی و چه خانگی، یک تجربه حسی فوق العاده برای توسعه مهارت های حرکتی ظریف و درشت است. برای ورودی حسی بیشتر، خمیر رابه یک رایحه خوب آغشته کنید.
رنگهای انگشتی: بازی با رنگ، تعامل حسی و حرکتی لذتبخشی را برای بچهها فراهم میکند تا به کاوش و هنر بپردازند. آنها می توانند اشکال جدیدی خلق کنندو احساسات خود را بیان کنند. رنگ های وان حمام گزینه های خوبی برای فعالیت های حسی بدون آشفتگی هستند.
چراغ قوه: بازی با چراغ ها با کاوش در الگوهای مختلف چراغ های چشمک زن و ایجاد سایه برای کودکان بسیار سرگرم کننده است. بچهها همچنین با جستجوی اشیاء مخفی با چراغ قوههایشان از بازی گنجیابی لذت میبرند و رشد مغز و بینایی فرزندتان را تشویق میکند.
پازل: نقطه به نقطه، پیچ و خم ها و پازل های شی پنهان راه های فوق العاده ای برای رشد توانایی های ردیابی بصری کودک شما هستند.
فعالیت های خارج از منزل
سطل شن: یک تجربه لمسی فوقالعاده را فراهم میکند که به نوزادان و بچههای بزرگ اجازه میدهد آزادانه بازی کنند و کثیف شوند. کودکان از حفاری در شن و ماسه با دست و پا یا استفاده از ابزارهایی که عملکرد حرکتی و هماهنگی دست و چشم آنها را توسعه می دهد لذت می برند.
پرتاب کردن و گرفتن: بچه ها به طور طبیعی پرتاب کردن و گرفتن اشیاء مختلف با بافت های مختلف را کشف می کنند. با ارائه اشیاء پیچیده یا احمقانه فزاینده مانند حیوانات عروسکی، بادکنک، فریزبی، چندین اندازه توپ یا اسباب بازی، این کار را تشویق کنید.
پیاده روی: لکه بینی و کاوش در طبیعت بازی حسی را در فعالیت های روزمره فراهم می کند. کودک خود را تشویق کنید تا برگ ها، چمن ها، خاک یا گل ها را لمس کند. در مورد آنچه می بینید صحبت کنید – رنگ ها، بافت ها و صداها.
حیوانات: اگر حیوان خانگی خود را ندارید از یک باغ وحش برای حیوانات خانگی یا توله سگ دوست خود دیدن کنید. حیوانات همراهان درمانی فوقالعادهای هستند که فرصتهایی را برای لمس خز نرم یا فلسهای ناهموار فراهم میکنند.
باد کردن حبابها: بچهها دوست دارند با حبابها بازی کنند یا به سوتها و هر چیزی که با هوا حرکت میکند ضربه بزنند. اینها ابزارهای آموزشی عالی برای پشتیبانی و کنترل تنفس هستند.
چگونه می توانم تشخیص دهم که فرزندم مشکل عملکرد حسی حرکتی دارد؟
علائمی که نشان می دهد کودک شما ممکن است با تنظیم ادراک حسی دست و پنجه نرم کند عبارتند از:
- ترجیحات لباس: حساس بودن به تناسب، برچسب ها و بافت پارچه تا حدی که فقط یک نوع لباس می پوشد.
- مسواک زدن مو و دندان: اگر کودک شما به دلیل یک حس دوست ندارد موها یا دندان هایش را مسواک بزند.
- بدون لمس کردن: از لمس کردن یا در آغوش گرفتن به شکلی که سایر کودکان هم سن او به نظر می رسند لذت نمی برد.
اگر با برخی از این رفتارها دست و پنجه نرم می کنید و به منابع نیاز دارید، با پزشک فرزندتان مشورت کنید و به دنبال کاردرمانگر باشید.
چگونه می توان عملکرد حسی حرکتی را بهبود بخشید؟
شما می توانید عملکرد حسی حرکتی کودک خود را از طریق بازی متمرکز بر فعالیت های حسی که کودک شما از آنها لذت می برد، بهبود بخشید. فعالیتهای متفاوتی از این فهرست را امتحان کنید و به دنبال آنهایی باشید که فرزندتان به سمت آنها می رود یا آن را آرامشبخش میبیند.
همچنین میتوانید از فعالیتهای خاصی برای به چالش کشیدن تجربه کودکتان از احساسات دشوار استفاده کنید. به عنوان مثال، کودکی که با تاب زمین بازی مصدوم شده است، ممکن است تاب داخل خانه را یک شکل ایمن از مواجهه درمانی بداند.
نوسانات حسی به ویژه برای کودکان مبتلا به اختلال پردازش حسی، اضافه بار حسی، ADHD و اوتیسم مفید است. برای مشاوره خدمات درمانی با پزشک اطفال یا کاردرمانگر کودک خود مشورت کنید.