در مورد برنامه ریزی برای انجام کاری در آینده فکر کنید، مانند میزبانی یک شام ویژه با دوستان و خانواده، بازسازی حمام، کاشت باغ سبزیجات یا راه اندازی یک شرکت. برای انجام هر یک از این فعالیت ها، باید با یک پایان در ذهن شروع کنید. به عبارت دیگر، شما باید در واقع با دیدگاه خود از محصول نهایی خود شروع کنید، مانند یک شام خوشمزه و در عین حال سالم، یک حمام مدرن و کاربردی، یک باغ رنگارنگ با سبزیجات در ردیف های مستقیم، یا یک شرکت سودآور.
هنگامی که این دید کلی ایجاد شد، برنامه ریزی شروع می شود و مغز شروع به کار می کنند. چگونه یک شام خوشمزه و در عین حال سالم برای دوستان و خانواده درست کنید؟ خوب، ممکن است با توجه به آلرژی ها و ترجیحات غذایی مهمانان خود شروع کنید. در مرحله بعد باید این دانش را با مواد غذایی سالم ترکیب کنید. سپس می توانید شروع به جستجوی دستور العمل ها کنید و مواردی را انتخاب کنید که با این معیارها و توانایی های شما به عنوان آشپز مطابقت دارند. بعد ایجاد یک لیست مواد غذایی و انجام خرید است. مرحله آخر آماده سازی و پخت واقعی غذا است که همه باید به ترتیب و زمان بندی شوند تا غذا به درستی آماده شود و به ترتیب درست آماده سرو شود. تمام این مسائل دارای مبنایی ست که در روانشناسی به آن برنامه ریزی و سازماندهی گفته میشود. در ادامه با این کنش شناختی مهم بیشتر آشنا خواهیم شد.
تعریف برنامه‌ریزی و سازماندهی
برنامه ریزی توانایی تشخیص و سازماندهی مراحل یک مسئله و عناصر مورد نیاز برای انجام یک هدف تا زمان رسیدن به هدف نهایی می‌باشد. برنامه ریزی رکن مهم یک رفتار هدفمند در انسان است. در برنامه ریزی فرد اعمال خود را برای مواجهه‌ی سازمان‌یافته، راهبردی و مؤثر با تکالیف تنظیم می‌کند. بنابراین این مورد در رأس تمام کنش‌های اجرایی قرار می‌گیرد.
برنامه ریزی و سازماندهی شامل چهار مرحله است:
- شناسایی هدف
- شروع کردن برنامه
- بررسی میزان پیشرفت یا پسرفت کار
- تکمیل و انجام برنامه
برنامه ریزی و سازماندهی توانایی تدوین یک نقشه راه برای رسیدن به هدف یا کامل کردن یک تکلیف است، که رابطه تنگاتنگی با بازداری رفتاری دارد. بازداری رفتاری چگونه و چه زمان انجام دادن عملکرد رفتاری را نشان می‌دهد. چگونگی بازداری رفتاری به برنامه ریزی و تولید پاسخ‌های مناسب و بازداری از پاسخ‌های نامناسب در حین انجام یک تکلیف به فرد کمک می‌کند. برنامه ریزی و سازماندهی اجازه می‌دهد فرد مسئله‌ای را حل کرده یا هدفی را شناسایی کند. برنامه ریزی و سازماندهی هدفمند برای انجام کارها از مهم‌ترین مؤلفه‌های یک فعالیت معطوف به هدف است، که توانایی تنظیم مقدار پیشرفت فعالیت‌ها و سازمان دهی مؤثر آن‌ها را نیز به دنبال دارد.
همان‌گونه که بیان شد پاسخ‌های برنامه‌ریزی بر سایر فرایندهای شناختی و کنش‌های اجرایی ازجمله پاسخ‌های بازداری و حافظه کاری اثر می‌گذارد. مؤلفه‌ی دیگر در برنامه‌ریزی و سازماندهی پاسخ به برنامه‌ریزی انجام‌شده است، که با انتخاب پاسخ‌های مناسب برای حل یک مسئله مرتبط است.
این‌که فعالیت‌های یک فرد چقدر مداوم و پویا باشد تا حد بسیار زیادی از چگونگی و کیفیت برنامه‌ریزی و سازماندهی آن فرد اثر می‌پذیرد. توانایی برنامه‌ریزی و سازماندهی یکی از مهم‌ترین کارکردهای اجرایی و فعالیت‌های عالی مغز است. چرا که علاوه بر این‌که در انجام فعالیت‌های روزانه اهمیت دارد، در هماهنگ ساختن کارهای مختلف تا رسیدن به یک هدف مشخص نیز نقش دارد.
آزمون های مرتبط با برنامه‌ریزی
آزمون های مرتبط با برنامهریزیدر مطالعات گوناگون از آزمون‌های برج هانوی و لندن که جهت بررسی کارکرد برنامه‌ریزی و حل مسئله طراحی شده‌اند، برای بررسی عملکرد آزمودنی در برنامه‌ریزی و زمان آن استفاده میشود. عملکرد برنامه‌ریزی و سازماندهی همان کارایی کارکرد یک آزمودنی در حل مسأله‌های آزمون است و زمان برنامه‌ریزی به میانگین زمانی‌که هر آزمودنی قبل از اجرای راه‌حل بر روی مسأله و قبل از شروع اولین حرکت روی یک مسئله صرف می‌کند، اطلاق میشود.
برنامه‌ریزی و مغز
تنظیم برنامه‌ریزی و سازماندهی در مغز برای رفتارهای آتی بر عهده قشر پیش پیشانی یا پری فرونتال است. هر گونه اختلال در عملکرد این ناحیه منجر به بدکارکردی هایی در برنامه‌ریزی و سازماندهی میشود. همچنین در مورد تأثیر استرس، پژوهش‌ها نشان داده‌اند، آزمودنی هایی که تحت فشار روانی مزمن قرار گرفته‌اند در فرایند تصمیم‌گیری اختلالاتی را نشان داده‌اند، که عملکرد برنامه‌ریزی آن‌ها را شدیداً تحت تأثیر قرار داده است .همچنین هر چه مناطقی که در پردازش حسی دخیل هستند فعال‌تر شوند، مناطق درگیر در توجه و برنامه‌ریزی نیز برای عمل، افزایش فعالیت نشان می‌دهند.
برنامه‌ریزی و ویژگی های حسی و شناختی
کارکرد برنامه‌ریزی و سازماندهی با ویژگی‌های شناختی افراد ارتباط دار.د افرادی که دارای سیستم پردازش شناختی حساس هستند و حساسیت زیست‌شناختی بالایی به بافت و زمینه یک موضوع نشان می‌دهند، ممکن است عملکرد بهتری در برنامه‌ریزی داشته باشند، اما زمان بیشتری برای انجام کار صرف می‌کنند. چرا که افراد دارای این ویژگی قبل از عمل کردن در محیط از راهبرد درنگ کردن استفاده می‌کنند و ارزیابی دقیق و موشکافانه‌ای از محیط به عمل می‌آورند. در مقابل، افراد با تکانشگری بالا هنگام حل مسئله خطاهای تکانشی دارند، که این خطاها پردازش اطلاعات و مدت زمان حل یک مسئله را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
برنامه‌ریزی و یادگیری
بین یادگیری سازمان‌یافته و برنامه‌ریزی رابطه تنگاتنگی وجود دارد و این رابطه از این قرار است که عملکردها و فعالیت‌های یادگیری سازمان‌یافته‌ی در حال اجرا در یک محیط، به نحو آشکار یا پنهان منجر به رشد برنامه‌ریزی راهبردی میشود. پیوند برنامه‌ریزی و یادگیری سازمان‌یافته پیوندی پویا و دوطرفه است. گاهی رابطه بین این دو مؤلفه پنهان و گاهی آشکار است. گاهی در یک برنامه‌ریزی راهبردی سازمان‌یافته از فرایندهای استفاده میشود که نیرویی آگاه پرورش یافته، اطلاعات ذخیره، بازیابی و منتقل شوند، آگاهی از موقعیت بیرونی افزایش یافته، رفتار شروع به تغییر کند، یادگیری حمایت شود و در نهایت پیشرفت موفقیت‌آمیز ادامه یابد.
برنامه‌ریزی و عملکرد دانش‌آموزان در مدرسه
کلید موفقیت دانش‌آموزان در سال‌های میانی مدرسه، برنامه‌ریزی و سازماندهی است، که بسیاری از کودکان در این سن آن را یک هدف دور و غیر قابل دسترس می‌شمارند. کودکان در انبوهی از تکالیف مدرسه گم می‌شوند و این والدین هستند که ناچاراً به کمک آن‌ها می‌شتابند، اما کلید رسیدن به سازماندهی و برنامه‌ریزی موفق در مدرسه است که بسیاری از دانش‌آموزان اهمیت آن را دست‌کم می‌گیرند. عدم توانایی دانش‌آموز در سازماندهی می‌تواند به اندازه‌ی اختلال در خواندن یا اختلال در ریاضی یک اختلال محسوب شود. از آن جایی‌که دانش‌آموزان در سنین یازده تا سیزده سال برخلاف دوره‌های قبل که صرفاً می‌توانستند پروژه‌های نسبتاً ساده را شناسایی و حل و فصل کنند، قادر به بررسی چندین پروژه و مسئله‌ی طولانی‌مدت و برنامه‌ریزی برای آن هستند لذا بررسی این سازه در این بازه سنی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. موفقیت دانش‌آموزان تا حد بسیار زیادی به توانایی آن‌ها در برنامه ریزی برای زمان خود، برنامه‌ریزی و سازماندهی و اولویت‌بندی اطلاعات و سپس حل مسئله بستگی دارد.
جمع‌بندی
برنامه‌ریزی و سازماندهی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کارکردهای اجرایی و فعالیت‌های عالی مغز به توانایی تشخیص و سازماندهی مراحل یک مسئله و عناصر مورد نیاز برای انجام یک هدف تا زمان رسیدن به هدف نهایی اطلاق میشود. میزان موفقیت یک فرد در انجام فعالیت‌های مداوم و پویا تا حد بسیار زیادی به شایستگی‌های فرد در برنامه‌ریزی و سازماندهی بازمی‌گردد. عملکرد برنامه‌ریزی از ویژگی‌های شناختی ظرفیت‌های حسی و همچنین کارکرد مغز اثر می‌پذیرد. بررسی این سازه در سنین مدرسه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که توانایی دانش‌آموزان در حل مسائل و انجام تکالیف مدرسه تا حد بسیار زیادی به چگونگی سازمان دادن وقت و زمان خود و همچنین سازماندهی روش‌های مختلف برای حل یک مسئله بازمی‌گردد.
نکته بسیار مهم در مورد برنامه‌ریزی برای دانش‌آموزان این است که یک دانش‌آموز باید برنامه‌ریزی و سازماندهی را در درجه اول در مدرسه بیاموزد، اما متأسفانه بسیاری از دانش‌آموزان اهمیت این مسئله را کم پنداشته و زمانی‌که با انبوهی از تکالیف در منزل مواجه می‌شوند از والدین و سایرین کمک می‌گیرند. که این مسئله به نوبه خود منجر به تضعیف توانایی برنامه‌ریزی و سازماندهی در آن‌ها خواهد شد.
جستجو آموزشگاه یا باشگاه در
نیکارو
درخواست کلاس در نیکارو
