آشنایی با زبان ترکی آذربایجانی

آشنایی با زبان ترکی آذربایجانی

زبان ترکی آذربایجانی پس از ترکی استانبولی یکی از رایج ترین لهجه های زبان ترکی است که با دو گویش مختلف در جمهوری آذربایجان و بخش هایی از ایران صحبت می شود.

زبان ترکی آذربایجانی در بخش های شرقی کشور ترکیه داغستان و جنوب گرجستان یکی از رایج ترین زبان های گفتاری است.

زبان ترکی آذربایجانی قسمتی از شاخه زبان های آغوز زبان‌ ترکی محسوب می شود که به ترکی استانبولی و ترکمنی بسیار نزدیک است.

گفته شده است زبان ترکی آذربایجانی در واژگان، آواها و قواعد دستوری از زبان فارسی و عربی تاثیر گرفته است.

شهرهای توریستی کشور آذربایجان

کشور آذربایجان با وجود مساحت کمی که دارد دارای شهرهای بسیار زیبا و پرطرفدار است که باکو پایتخت این کشور از مهمترین آنها است و شهرهای ایچری، نخجوان، شکی، گنجه، شیروان، لنکران و قبله هم از شهرهای مهم و توریستی این کشور هستند که هر کدام جاذبه‌های گردشگری خاص خود را داشته و برای توریست‌ها محبوب هستند.

ریشه زبان‌شناسی

زبان ترکی استانبولی مانند زبان‌های فنلاندی و مجارستانی مربوط به شاخه زبان‌های آلتایی از خانواده زبان‌های اورال-آلتایی است. به زبان‌های ترکی و مشابه آن زبان‌های اغوز گفته می‌شود. به زبان‌های ترکیه‌ای، آذری، قزاق، قرقیزی، تاتار، ترکمنی، ازبکی و بسیاری از زبان‌هایی که در بالکان تا آسیای مرکزی و شما غربی چین و جنوب سیبری صحبت می‌شود زبان‎های اغوز می‌گویند.

تاریخ زبان ترکیه‌ای

تاریخ زبان ترکیه‌ای به سه دسته تقسیم می‌شود: ترکی قدیمی (از قرن هفتم تا سیزدهم)، ترکی میانه (از قرن سیزدهم تا بیستم) و ترکی جدید که از قرن بیستم به بعد در کشور ترکیه صحبت می‌شود. در زمان امپراطوری عثمانی، زبان عربی و فارسی وارد زبان ترکی می‌شوند و تقریبا 88 درصد واژه‌های زبان ترکی ترکیبی از فارسی و عربی می‌شود. به این زبان ترکی عثمانی گفته می‌شد که زبان تحصیل‌کرده‌ها، دربار و سطح بالای جامعه بود. زبان ترکی اصیل زبان کوچه بازاری تعبیر می‌شد که تنها مردم عامی به آن صحبت می‌کردند. ترکی عثمانی در آن زمان به رسم‌الخط فارسی نوشته می‌شد.

در سال 1928 جنبش زبان به وسیله کمال آتاتورک رخ می‌دهد و طی آن رسم‌الخط ترکی از فارسی به لاتین تغییر می‌یابد و واژه‌های ترکی جایگزین واژه‌های عربی و فارسی می‌شود. برخی از واژه‌های منسوخ ترکی باز می‌گردند و برخی واژه‌ها جدید ساخته می‌شوند.

تاریخچه زبان ترکی آذربایجانی:

تحقیقات باستان شناسان نشان می دهد زبان مردم کشور آذربایجان در طول تاریخ دوبار تغییر کرده است.

نخستین بار حدود 3500 سال قبل، پیش از اینکه مادها وارد فلات ایران شوند مردم آذربایجان به زبان های گوتی و لولوبی تکلم داشتند. اما با گذشت زمان هنگامی که مادهای ایرانی از سمت شمال وارد ایران شدند. باعث تغییر زبان مردم ایران و آذربایجان شدند.

تغییر دوم زبان مردم آذربایجان زمانی رخ داد که سلسله ساسانیان به دست اعراب سقوط کرد که پس از آن در اثر حملات، کوچ و اقامت قبایل ترکی زبان به ایران و ترکیه امروزی سبب شد در مدت کوتاهی زبان مردم کشور آذربایجان از پهلوی به ترکی تغییر پیدا کند.

گویش های زبان ترکی آذربایجانی:

با وجود ضعیف شدن زبان آذری از زمان غلبه مغول تا کنون گویش های زبان آذربایجانی به طور کامل از بین نرفته است و همچنان گویش های مختلفی برای این زبان وجود دارد.

برای زبان آذربایجانی در ایران و آذربایجان گویش های متفاوتی وجود دارد که به تفکیک آنها را در ادامه نام میبریم:

گویش های زبان ترکی آذربایجانی در ایران:

زبان ترکی آذربایجانی در ایران به 8 گویش تقسیم می شود:

• لهجه اردبیل
• لهجه زنجان
• لهجه ارسباران
• لهجه یامچی
• لهجه همدان
• لهجه ارومیه
• لهجه مراغه

گویش های زبان در آذربایجان:

لهجه زبان ترکی آذربایجانی در آذربایجان با توجه ویژگی های جغرافیایی به چهار گروه شمالی، جنوبی، شرقی و غربی تقسیم می شوند. که هر کدام از آنها عبارتند از:

گروه شمالی: شمال لهجه شهرهای زاکاتالا، کاخ و شکی

گروه جنوبی: شمال لهجه شهرهای نخجوان، تبریز و ایروان و اردوباد

گروه شرقی: شمال لهجه شهرهای باکو، شماخی، مغان، لنکران و قوبا

گروه غربی: شمال لهجه شهرهای قره باغ، کازاخ، گنجه و نیم لهجه آیروم

جاذبه های دیدنی و تفریحی کشور آذربایجان

این کشور درسال‌های اخیر تلاش زیادی برای جذب گردشگر از سراسر جهان کرده است که در آن نیز موفق بوده است، به علاوه این کشور دارای موزه‌ها، مناطق تاریخی و همچنین جاذبه‌های طبیعی است که می‌توانند برای هر گردشگری جذاب باشند، مهم‌ترین آنها باکو است و به ترتیب می‌توان به پارک ملی آبشرون، پارک ملی شیروان، کوه قویازان، دریاچه گویگول، برج میدان، شهر قدیمی و آتشگاه باکو اشاره کرد.

لینک مرتبط :

کلاس آنلاین مشهد