بسیاری از ما اصطلاح خودشیفته را برای کسانی که بسیار خودخواه یا مغرور هستند به کار می بریم. اما این شخصیت محدود به ویژگی هایی چون تکبر و خودخواهی نیست. ما در این مقاله سعی داریم شما را با نشانه های افراد خودشیفته آشنا کنیم. چرا که این افراد در روابط غالبا افرادی سمی هستند و ممکن است در شما را آزار دهند. اگر این نشانه ها را در خود یا یکی از نزدیکانتان میبینید بهتر است برای درمان کمک تخصصی بگیرید.
خودشیفته کیست؟
شخصیت خودشیفته نوعی از شخصیت است که در آن فرد احساس برتری نسبت به دیگران داشته و انتظار دارد دیگران با خواسته های او منطبق باشد.این افراد نیازمند تایید و تصدیق مداوم هستند و دوست دارند مرکز توجه باشند. افراد داری شخصیت خودشیفته غالبا به دیگران به دیده تحقیر نگریسته و از آنها استفاده ابزاری دارند. آنها دارای اعتماد به نفسی کاذب بوده و روابط آنها با دیگران معمولا تنش زا و دارای آشفتگی است.
چرا افراد خودشیفته می شوند؟
پیش از آنکه به بررسی نشانه های افراد خودشیفته بپردازیم خوب است بدانیم چرا افراد دچار خودشیفتگی می شوند. علت اینکه چرا افراد خودشیفته می شوند مثل بقیه اختلالات روانی دقیقا مشخص نیست. به نظر می رسد شکل گیری این نوع شخصیت حاصل ترکیبی از عوامل زیستی، خانوادگی و روانی است.
برخی از افراد معتقدند افرادی که یکی از والدین آنها خودشیفته است بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال شخصیت قرار دارند. همچنین تربیت غلط والدین می تواند در شکل گیری این اختلال شخصیت موثر باشد. اگر والدین بیش از حد سخت گیر بوده و به کودک احساس حقارت تحمیل کنند کودک برای جبران آن ممکن است تصویری خیالی بی عیب و نقصی از خود بسازد و برای حفظ این تصویر خیالی از خود تلاش کند. همچنین نازپروره کردن بیش از حد کودک و مدام در مرکز توجه بودن کودک ممکن است سبب شکل گیری این تصور در کودک شود که فردی بی نظیر و بزرگ است و در نتیجه به شکل گیری اختلال شخصیت خودشیفته در او منجر شود.
نشانه های افراد خودشیفته
تعدادی از نشانه های افراد خودشیفته را با یکدیگر مرور می کنیم:
خودبزرگ بینی
یکی از بارزترین نشانه های افراد خودشیفته داشتن احساس خودبزرگ بینی است. آنها خود را افرادی خاص و منحصر بفرد می دانند و تصور غیرواقع بینانه ای نسبت به توانایی ها و ویژگی های خود دارند . افراد خودشیفته معتقدند تنها افراد بزرگی مانند خودشان قدر آنها را می دانند و دوست دارند با افراد مهم و رده بالا ارتباط داشته باشند.
نیاز همیشگی به تحسین شدن
افراد خودشیفته دوست دارند که مرکز توجه بوده و برای هر چیزی تحسین و تشویق دریافت کنند. این افراد خود را مستحق تحسین مداوم می دانند و به تعریف و تمجیدهای گاه و بیگاه رضایت نمی دهند. چرا که عزت نفس شکننده آنها برای بقای خود به تعریف مداوم نیاز دارد. آنها با کسانی وارد رابطه می شوند که بتوانند این تحسین مداوم را برای آنها انجام دهند و در صورتی که این خصوصیت در فرد مقابل کاهش بیابد فورا رابطه خود را با او قطع می کنند.
عدم انتقاد پذیری
یک فرد خودشیفته اعتقاد دارد هیچ اشتباهی مرتکب نمی شود و همه ایرادها از طرف سایرین است.این افراد تصور می کنند که تنها باید تحسین شوند و زیربار کوچکترین انتقادی نمی روند. با هر انتقادی رنجیده خاطر شده، بلافاصله گارد گرفته و واکنش نشان میدهند. بنابراین عدم انتقاد پذیری از نشانه های افراد خودشیفته است.
حق به جانب بودن
از آنجا که خود شیفته ها خود را افرادی خاص و منحصر بفرد می دانند انتظار دارند که دیگران همیشه با آنها برخورد خوبی داشته باشند. آنها معتقدند که هرچه می خواهند باید به دست آورند و نباید چیزی جز این اتفاق بیفتد. همچنین از نشانه های افراد خود شیفته این است که انتظار دارند که اطرافیانشان به طور خودکار تمام خواسته ها و نیازهای آنها را برطرف کنند. این تنها معیار ارزش گذاری دیگران توسط آنهاست. اگر همه نیازهای آنها را پیش بینی و برآورده نکنید برایشان ارزشی نخواهید داشت و اگر جرات کنید که از خواسته ی آنها سرپیچی کنید یا چیزی از آنها بخواهید، باید خود را برای پرخاشگری، خشم یا رفتار سرد آنها آماده کنید.
سوءاستفاده از دیگران
افراد خودشیفته دیگران را در زندگی خود مانند اشیاء می بینند ( گویی که دیگران تنها برای تأمین نیازهای آنهاست که وجود دارند ). در نتیجه ، این اشخاص کوچکترین تردیدی برای استفاده از دیگران جهت رسیدن به اهداف خود نمی کنند. با اینکه این سوء استفاده از افراد دیگر با سوءنیت صورت می گیرد اما اغلب آن را به راحتی فراموش می کنند. خودشیفته ها هرگز به این نمی اندیشند که چگونه رفتار آنها بر دیگران تأثیر می گذارد و اگر به این موضوع اشاره کنید، آنها واقعاً آن را درک نخواهند کرد. تنها چیزی که آنها می فهمند و برایشان مهم است نیازهای خودشان است.
نداشتن همدلی
افراده خود شیفته توانایی اینکه خود را به جای دیگران بگذارند، ندارند و نمی توانند با بقیه همذات پنداری کنند. در واقع باید گفت آنها همدلی ندارند این عدم همدلی با دیگران از نشانه های مهم افراد خودشیفته است. احساسات، نیازها و خواسته های طرف مقابل برای آنها کوچکترین اهمیتی ندارد و به همین دلیل به راحتی به دیگران صدمه میزنند و از این بابت هیچ احساس گناه یا شرمساری ندارند.
تحقیر دیگران
یکی دیگر از نشانه های افراد خودشیفته تحقیر دیگران برای بالا بردن خود است. در واقع خودشیفته ها به جای آن که تلاش کنند واقعا توانایی های خود را بالا ببرند سعی می کنند دیگران را تحقیر کنند و از این طریق حس خود بزرگ بینی خود را ارضا کنند. آنها نیاز دارند احساس کنند از بقیه برتر هستند و چون نمی توانند با همه رقابت کنند می کوشند دیگران را پایین بیاورند.
آنها همچنین به افراد رده پایین اجتماع به دیده تحقیر می نگرند و فکر می کنند این افراد استحاق بودن در دایره افراد نزدیک آنها را ندارند.
اشتغال ذهنی مداوم به قدرت، استعداد یا زیبایی
از آنجا که افراد خودشیفته تصوری نادرست از توانایی، استعداد، زیبایی، محبوبیت و قدرت خود دارند در دنیایی خیالی زندگی می کنند که با تحریف، خودفریبی و تفکرات خیالی همراه است. این تخیلات آنها را در برابر احساس حقارت، پوچی و شرم درونی شان محافظت می کند، بنابراین حقایق و عقاید متناقض با خود را نادیده گرفته یا غیرمنطقی می دانند. آنها مدام در این تصورات خود غرق می شوند و هر چیزی که این دنیای خیالی را تهدید کند با واکنش دفاعی شدید و حتی عصبی این افراد مواجه می شود، بنابراین اطرافیان شخص خود شیفته یاد می گیرند در مورد این اعتقادات و توهمات او محتاطانه رفتار کنند.
برای مشاهده بهترین مرکز مشاوره هر شهر بر روی دکمه مربوط به آن کلیک کنید.
سایر نشانه های افراد خود شیفته:
- حسادت به دیگران و اعتقاد به اینکه دیگران به آنها حسادت می کنند
- بی اهمیت و کوچک شمردن نیازها و احساسات دیگران
- توقع پذیرفته شدن بی چون و چرای انتظاراتشان
- رفتار متکبرانه و توام با خودستایی
- بی تفاوتی نسبت به مشکلات بین فردی خود
- عصبانیت و پرخاشگری
- مشکل داشتن در تنظیم احساسات و رفتار خود
- مشکل در مواجهه با استرس و پذیرش تغییرات
- داشتن احساسات درونی و نهفته مانند ناامنی، شرم، آسیب پذیری و احساس حقارت
- اغراق در صمیمیت با دیگران به ویژه افراد ثروتمند یا خاص
- بزرگنمایی و اغراق در مورد دستاورد های خود و حقیر شمردن دستاوردهای دیگران
- عدم توانایی یا عدم تمایل به شناسایی احساسات و نیازهای دیگران
- گوش دادن یک طرفه (به عبارت دیگر عدم علاقه به شنیدن مشکلات دیگران و شاخ و برگ دادن به مشکلات خود)
تشخیص اختلال شخصیت خود شیفته
در بخش های پیشین این مقاله با ویژگی های افراد خودشیفته آشنا شدیم. اما یک متخصص برای تشخیص این اختلال شخصیت چه ملاک هایی مد نظر قرار می دهد. برای تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته حداقل پنج تا از ملاک های زیر ضروری است:
- به بزرگ نمایی و خود بزرگ بینی تمایل دارند
- نیاز به تحسین بیش از حد دارند
- اعتقاد دارند که منحصر به فرد هستند
- اشتغال ذهنی بسیار زیاد در مورد قدرت، استعداد، زیبایی یا عشق ایده آل دارند
- از دیگران برای رسیدن به اهداف سوء استفاده می کنند
- همدلی ندارند و احساسات و نیازهای دیگران را درک می کنند
- به دیگران حسادت می کنند و در عین حال اعتقاد دارند که دیگران به آنها حسادت می کنند
- رفتار متکبرانه ای دارند
- توقعات و انتظارات نابجایی در پیشرفت و ادامه درمان دارند.
تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته تنها باید توسط متخصصین صورت بگیرد. از انجا که این افراد اعتقاد دارند بی عیب و نقص هستند و دیگران مشکل دارند تمایلی به مراجعه برای درمان ندارند و غالبا توسط دیگران ارجاع داده می شوند.
درمان اختلال شخصیت خودشیفته
به طور کلی اختلالات شخصیت جزو اختلالات مقاوم به درمان هستند. این که افراد خودشیفته حاضر به پذیرفتن مشکلات خود و مراجعه برای درمان نیستند نیز به دشواری بهبود این اختلال شخصیت دامن می زند.
اما همان طور که در نشانه های افراد خودشیفته خواندید، این افراد مشکلات بین فردی زیادی دارند و بنابراین غالبا توسط دیگران برای درمان شدن تحت فشار قرار می گیرند.
روان درمانی افراد خودشیفته
روان درمانی یکی از شیوه های موثر در درمان اختلالات شخصیت است. در روان درمانیهای طولانی مدت، فرد به تدریج با مشکلات و ویژگیهای شخصیتی خود آشنا شده و این امر می تواند به تدریج به اصلاح و تغییر رفتار فرد خودشیفته منجر خواهد شود.
دارو درمانی افراد خودشیفته
دارو روشی موثر برای درمان اختلالات شخصیت از جمله اختلال شخصیت خودشیفته محسوب نمی شود. اما می تواند برای کاهش برخی رفتارهای آزار دهنده فرد خودشیفته نظیر واکنش های پرخاشگرانه او به کار رود.
مراکز مشاوره شهرها:
معرفی بهترین مرکز مشاوره تهران
معرفی مرکز مشاوره مشهد
معرفی بهترین مرکز مشاوره کرج
معرفی بهترین مرکز مشاوره شیراز
معرفی بهترین مرکز مشاوره بجنورد
معرفی بهترین مرکز مشاوره اصفهان
معرفی بهترین مرکز مشاوره رشت
معرفی بهترین مرکز مشاوره اهواز
معرفی بهترین مرکز مشاوره بوشهر
معرفی بهترین مرکز مشاوره زنجان
معرفی بهترین مرکز مشاوره تبریز
معرفی بهترین مرکز مشاوره ایلام
معرفی بهترین مرکز مشاوره بابل
معرفی بهترین مرکز مشاوره ساری
معرفی بهترین مرکز مشاوره قم
معرفی بهترین مرکز مشاوره همدان
معرفی بهترین مرکز مشاوره کرمانشاه
معرفی بهترین مرکز مشاوره کرمان
لینک مرتبط :
آپارات نیکارو